Παγκόσμια μορφή στην ανάδειξη του Ελληνισμού
Την Παρασκευή, 5 Ιουλίου 2024 ο Ελληνισμός της Αυστραλίας θα αποχαιρετήσει τον άνθρωπο που περισσότερο από κάθε άλλο Ομογενή ή αλλογενή της Διασποράς ενίσχυσε διοικητικά, οργανωτικά τη διδασκαλία και μάθηση της Ελληνικής γλώσσας, φιλολογίας και διέδωσε τον ελληνικό πολιτισμό σε τρεις ηπείρους, την Ευρώπη, την Ωκεανία και την Ασία. Ο Καθηγητής Michael John Osborne, παγκοσμίου φήμης κλασικός φιλόλογος, ειδικός στην Αρχαία Ελληνική Επιγραφική, δεινός ερευνητής, φίλεργος διοικητικός παράγοντας, άνθρωπος με φοβερή ευφυία και ασύγκριτο χιούμορ, αναδείχθηκε προσωπικότητα παγκόσμιας ακτινοβολίας. Είχε προικιστεί με έναν πραγματικά δημιουργικό νου, ο οποίος παρήγαγε σπουδαίο συγγραφικό και διοικητικό έργο απ’ όπου κι αν πέρασε και ο οποίος έχει συνδέσει το όνομά του με τη μελέτη και τη διάδοση του ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό.
O Καθηγητής Osborne (1942-2024) μετουσίωσε την αγάπη του για την Ελλάδα και τον πολιτισμό της σε πράξη, έζησε έχοντας μέσα του την Ελλάδα, διοίκησε με γνώμονα τις επιταγές και τις οδηγίες των αρχαίων Ελλήνων, διέδωσε τα ελληνικά γράμματα στην Αυστραλία και στην Κίνα, υπηρέτησε την αρχαία Αθήνα μέσα από τις ανασκαφές και τις χιλιάδες επιγραφές που μελέτησε και ανέδειξε, και δημιούργησε γύρω του μια ισχυρή παράδοση ελληνομάθειας από την αρχαία Ελλάδα μέχρι και τη σύγχρονη.
Παιδί από φτωχή οικογένεια, με ασυγκράτητη επιθυμία για μάθηση, πνεύμα ανήσυχο και διορατικό, κέρδισε υποτροφία για να σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, όπου και διακρίθηκε στη μελέτη της Αρχαίας Ελληνικής και Λατινικής. Ξεχώρισε από πολύ νωρίς στην έρευνα και στη μελέτη της ελληνικής επιγραφικής, ανάλωσε μήνες και χρόνια, κάτω από το λιοπύρι, στο πρώτο δημόσιο νεκροταφείο της Αρχαίας Αθήνας, τον Κεραμεικό. Τον εντός και εκτός των τειχών Κεραμεικό, τόπο ταφής επιφανών Αθηναίων, σπουδαίων φιλοσόφων, ποιητών, λογοτεχνών, πολιτικών, στο βορειοδυτικό αυτό άκρο της αρχαίας πόλης. Εκεί ο Καθηγητής Michael John Osborne μελέτησε επιτύμβια σήματα και επιγραφές, κατόρθωσε να αναγνώσει τις επιγραφές αυτές, αλλοιωμένες οι περισσότερες από τον χρόνο, να καταγράψει τα ονόματα των Αθηναίων πολιτών που αναφέρονταν στα ταφικά συντρίμμια, να εντοπίσει τα επαγγέλματα που ασκούσαν, τις θέσεις που υπηρετούσαν, τις σχέσεις τους με την αρχαιότερη δημοκρατία του κόσμου, τα επιτεύγματά τους. Ανέστησε τους νεκρούς που φιλοξενούνταν στα ταφικά εκείνα σχήματα, τους έδωσε νέα οντότητα, κατανίκησε τον θάνατό τους, τους ανέσυρε από το ξεχασμένο παρελθόν τους. Και τους ανέφερε στα μνημειώδη βιβλία που εξέδωσαν παγκόσμιες ακαδημίες, όπως αυτές της Γερμανίας και του Βελγίου.
Στη συνέχεια αφού υπηρέτησε πρωταρχικά στα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, κλήθηκε να προσφέρει τις υπηρεσίες του στην Αυστραλία. Αποδέχθηκε την επιλογή του ως Προέδρου του Τμήματος Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης, ενός από τα δέκα καλύτερα πανεπιστήμια του Κόσμου, σε ένα τμήμα που αποτελούσε ιδρυτικό τμήμα σπουδών του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης από το 1857. Λειτουργούσε τότε εκεί και το Λεκτοράτο των Νεοελληνικών Σπουδών από το 1974, το οποίο είχε ιδρυθεί ως αποτέλεσμα συνεργασίας και συναντίληψης των λεκτόρων που δίδασκαν Αρχαία Ελληνικά και Λατινικά, έχοντας την συναίνεση και την οικονομική ενίσχυση της Ομογένειας. Ο Καθηγητής Michael John Osborne συνέβαλε ενεργά να επεκταθεί η διδασκαλία της Νεοελληνικής στα Πανεπιστήμια Monash και La Trobe, με αποσπασμένους Λέκτορες του Τμήματος.
Και το 1990, όταν εκλέχθηκε Πρύτανης του Πανεπιστημίου La Trobe στη Μελβούρνη, συνειδητοποίησε, ότι παράλληλα με την έρευνα και τη μελέτη της Ελληνικής επιγραφικής, ήρθε η ώρα να προικίσει τον Ελληνισμό με τα μεγαλύτερα πνευματικά δώρα που του έγιναν ποτέ στη Διασπορά. Μετέτρεψε το Πανεπιστήμιο στο οποίο τώρα ηγούνταν ως προπύργιο και προμαχώνα διδασκαλίας και μάθησης της ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού. Ίδρυσε δύο Έδρες για τις Νεοελληνικές Σπουδές στο Πανεπιστήμιο La Trobe, μία έδρα διδασκαλίας, ως Τμήμα Ελληνικών Σπουδών και μία Έδρα ερευνητική, ως Εθνικό Κέντρο Ελληνικών Μελετών και Έρευνας. Η ενέργειά του αυτή υπήρξε πρωτοποριακή σε παγκόσμια κλίμακα, μετατρέποντας το Αυστραλιανό αυτό Πανεπιστήμιο ως το πλέον Ελληνίζον τριτοβάθμιο πανεπιστημιακό ίδρυμα στη Διασπορά. Ωστόσο, η πρόνοιά του για τον ελληνικό πολιτισμό δεν σταμάτησε εκεί. Φρόντισε να εισαχθεί στο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου η αρχαία ελληνική ιστορία και να ιδρυθεί εκεί Κέντρο Ελληνικού Πολιτισμού. Παράλληλα, βοήθησε συστηματικά στην ίδρυση και Τμήματος Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Beijing Foreign Studies University του Πεκίνου. Στην ιστορία της εξέλιξης των ελληνικών σπουδών, δεν υπάρχει από ό,τι γνωρίζω, άλλος πανεπιστημιακός, ερευνητής ή ακαδημαϊκός, άλλος Πρύτανης ή ανώτατος πανεπιστημιακός λειτουργός που να έχει ιδρύσει ή να οργανώσει τέσσερις Έδρες Ελληνικών σε δύο ηπείρους στην Ασία και την Ωκεανία. Ουδείς άλλος επέδειξε τόσο μεράκι και αφοσίωση στην προβολή του ελληνικού πολιτισμού, μέσα από μαθητικούς αγώνες, εκθέσεις, φιλολογικούς αγώνες, συνέδρια και σεμινάρια, ουδείς άλλος αγκάλιασε κάθε κίνηση που είχε σχέση με την Ελλάδα και τους Έλληνες, όσο ο Καθηγητής Michael John Osborne.
Πουθενά δεν εκφράστηκε η απήχηση που είχε ο αρχαίος ελληνικός κόσμος στην σύγχρονη κοινωνία , κανένας άλλος δεν ανέδειξε την επικαιρότητα του ελληνικού πολιτισμού στα σημερινά τεκταινόμενα. Θρήνησε δημόσια την μεγάλη «κλοπή» των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Σκωτσέζο διπλωμάτη. Ξεσήκωσε τις αντιδράσεις των κλασικών και ιστορικών συναδέλφων του υπέρ της επανασύνδεσης των Γλυπτών του Παρθενώνα. Έδωσε επικές μάχες για τη σημασία του ελληνικού πολιτισμού στις ανθρωπιστικές επιστήμες και στάθηκε υπέρμαχος της επαναφοράς των ουμανιστικών σπουδών στα πανεπιστήμια. Λάτρεψε ενεργά τους δύο αρχαιότερους πολιτισμούς στον κόσμο, τον Κινέζικο και τον Ελληνικό. Στην Κίνα και στην Ελλάδα έδωσε τη λατρεία του. Έζησε και βίωσε τους δύο αυτούς πολιτισμούς, έγραψε μελέτες και αφιέρωσε της αφοσίωσή του.
Νυμφεύθηκε μια εξαιρετικά ευαίσθητη και συνετή γυναίκα, μια καλόγνωμη κυρία και επιστήμονα, την οποία γνώρισε στο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου, την Liang Wenquan. Ο γάμος τους τελέστηκε στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης. Ήταν σεμνός και λιτός. Ο Καθηγητής Michael John Osborne σεβόταν τους στενούς φίλους του, τιμούσε τους μπιστικούς, τους αφοσιωμένους, έβρισκε πάντα αποσπάσματα από την ωριμότητα των Αρχαίων Ελλήνων για να περιγράψει τη δειλία, το εφήμερο των κρετίνων, την ουσία της πολιτικής επιστήμης. «Με επηρέασαν ουσιαστικά οι πράξεις και η πολιτεία των αρχαίων Ελλήνων. Δεν μπορείς να κυβερνήσεις και οι αποφάσεις σου, δεν μπορεί να έχουν νόημα, εάν δεν είναι προϊόν ή απότοκος της Αθηναϊκής πολιτείας» συνήθισε να λέει. Η Liang Wenquan τον συμπαραστάθηκε ως σύζυγος και φίλος, ως σύντροφος και συνεργάτης. Συνέτρεξε σε κάθε του επιθυμία και στάθηκε δίπλα του αγόγγυστα, όπως το τάζει η αιωνόβια κινέζικη παράδοση της αφοσίωσης. Μαζί απέκτησαν πριν δώδεκα χρόνια ένα λαμπρό παιδί, το μοναχοπαίδι τους, τον Λέοντα, ίσως τον Λεωνίδα, σίγουρα όμως ένα παιδί που προσελκύει άπειρο σεβασμό και αγάπη με τη συμπεριφορά του. Ο Καθηγητής Michael John Osborne θα ζει και θα διαιωνίζονται οι χάρες και οι αρετές του, μέσα από τα βιώματα του γιου του. Μάννα και γιος θα συνεχίσουν την παρακαταθήκη που τους άφησε ο θνητός Αθάνατος, ο δάσκαλος και ηγέτης, ο ιεραπόστολος του ελληνικού πολιτισμού.
Η Διεύθυνση και το Προσωπικό του Greek Media Group, η Διεύθυνση και το Προσωπικό του Ελληνικού Μουσείου Μελβούρνης και η Οικογένεια Σταμούλη, αναγνωρίζει την τεράστια προσφορά του Καθηγητή Osborne και δεν ξεχνάει την πολύτιμη βοήθειά του, όταν ο ίδιος συνέβαλε στην υλοποίηση της πρώτης έκθεσης του Ελληνικού Μουσείου «Trendel Collection» από το Πανεπιστήμιο La Trobe. Θα τον θυμόμαστε.
Αναστάσιος Τάμης
