Η έκθεση που δημοσιεύθηκε πρόσφατα σχετικά με την αντιμετώπιση της πανδημίας στην Αυστραλία αποκάλυψε σημαντικές ελλείψεις, ιδίως στη Βικτώρια.
Στις 877 σελίδες της, η ολοκληρωμένη αυτή ανάλυση δεν αποφεύγει να ελέγξει τις ενέργειες των πολιτειακών κυβερνήσεων, αναδεικνύοντας ένα ανησυχητικό μοτίβο ασυνέπειας και μια σκληρή προσέγγιση που πολλοί πιστεύουν ότι παραβίασε βασικά ανθρώπινα δικαιώματα.
Η Βικτώρια, υπό την ηγεσία της υπουργού Υγείας Mary-Anne Thomas και του πρώην επικεφαλής της υγειονομικής υπηρεσίας Brett Sutton, εφάρμοσε μερικά από τα πιο δρακόντεια μέτρα κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Η έκθεση επισημαίνει ότι οι αποφάσεις για το κλείσιμο των συνόρων και των σχολείων ελήφθησαν χωρίς επαρκή συμπόνια ή αιτιολόγηση, αφήνοντας πολλούς πολίτες σαστισμένους και απογοητευμένους. Ενώ οι αξιωματούχοι ισχυρίζονται ότι αυτές οι ενέργειες έσωσαν ζωές, η πραγματικότητα είναι ότι έχουν διαβρώσει την εμπιστοσύνη του κοινού, ένα ζωτικό συστατικό κάθε δημοκρατίας.
Η έκθεση δίνει έμφαση στη λέξη «εμπιστοσύνη», η οποία αναφέρεται 332 φορές, και είναι σαφές γιατί: η αντιμετώπιση της πανδημίας άφησε πολλούς κατοίκους της Βικτώριας να αμφισβητούν την ακεραιότητα των ηγετών τους. Ο ίδιος ο Sutton παραδέχτηκε ότι δεν κατάφερε να επικοινωνήσει αποτελεσματικά κατά καιρούς, αναγνωρίζοντας ότι ορισμένες οδηγίες βασίστηκαν σε «μια μαντεψιά». Τέτοιες παραδοχές είναι ανησυχητικές- εκθέτουν μια ηγεσία που συχνά εμφανιζόταν αντιδραστική παρά προληπτική, αφήνοντας το κοινό σε μια ομιχλώδη σύγχυση.
Οι συντάκτες της έκθεσης – καταξιωμένοι εμπειρογνώμονες στη δημόσια υγεία και τα οικονομικά – προειδοποιούν ότι πολλά από τα μέτρα που θεσπίστηκαν κατά τη διάρκεια του COVID-19 δεν θα γίνουν ξανά αποδεκτά από τον πληθυσμό. Το συναίσθημα αυτό είναι κρίσιμο για την κατανόηση του σημερινού τοπίου της δημόσιας υγείας. Οι κάτοικοι της Βικτώριας είναι πλέον πιο επιφυλακτικοί απέναντι στις οδηγίες των αρχών, ένα συναίσθημα που θα μπορούσε να εμποδίσει τις μελλοντικές αντιδράσεις σε κρίσεις υγείας.
Επιπλέον, η έκθεση θέτει ένα ουσιαστικό ερώτημα: Θα πρέπει να επιστρέψουμε σε μια στρατηγική εντολών και ελέγχου σε μελλοντικές πανδημίες; Αυτό το μοντέλο, το οποίο έδινε έμφαση στους αυστηρούς κανονισμούς και τις εντολές, μπορεί να μην έχει πλέον απήχηση σε ένα κοινό που έχει βιώσει τις συνέπειες τέτοιων αυταρχικών μέτρων. Αντ’ αυτού, υπάρχει επιτακτική ανάγκη για μια στρατηγική που προάγει την ατομική ευθύνη και την εμπλοκή της κοινότητας.
Η δημιουργία ενός μόνιμου Αυστραλιανού Κέντρου Ελέγχου Ασθενειών, αν και αποτελεί ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, θα επιτύχει μόνο εάν ηγείται από μια προσωπικότητα που μπορεί να αποκαταστήσει τη χαμένη εμπιστοσύνη στους θεσμούς.
Αν θέλουμε να προετοιμαστούμε για την επόμενη κρίση στον τομέα της υγείας -είτε σε ένα χρόνο είτε σε μια δεκαετία- πρέπει να μάθουμε από αυτές τις αποτυχίες και να καλλιεργήσουμε ένα κλίμα διαφάνειας, επικοινωνίας και, κυρίως, εμπιστοσύνης. Μόνο τότε μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τις μελλοντικές προκλήσεις.