Μια παγκοσμίως πρωτοφανής θεραπεία για τη νόσο Αλτσχάιμερ, με δυνατότητα τόσο πρόληψης όσο και αποκατάστασης της βλάβης που προκαλείται στον εγκέφαλο, αναπτύσσεται στη Μελβούρνη και αναμένεται να εισέλθει σε κλινικές δοκιμές στην ίδια την πόλη μέσα στα επόμενα δύο χρόνια.
Επικεφαλής της προσπάθειας είναι ο διεθνώς αναγνωρισμένος πρωτοπόρος της εξωσωματικής γονιμοποίησης και των βλαστοκυττάρων Professor Alan Trounson, ο οποίος παρουσιάζει σήμερα μια νέα βιοτεχνολογική εταιρεία με έδρα τη Μελβούρνη, την Evinco Therapeutics, με στόχο την ανάπτυξη και τη δοκιμή της θεραπείας σε μορφή ρινικού σπρέι.
Ο Professor Trounson τόνισε ότι η νέα προσέγγιση «μπορεί να αποτελέσει νέο ορίζοντα στη μάχη κατά της νόσου Αλτσχάιμερ και άλλων νευροφλεγμονωδών παθήσεων», επισημαίνοντας πως καμία άλλη ερευνητική ομάδα δεν ακολουθεί τόσο άμεση μέθοδο ανοσολογικής αποκατάστασης.
Η θεραπεία βασίζεται στη χρήση εξωκυτταρικών κυστιδίων (EVs) που προέρχονται από natural killer (NK) cells, τα «πρώτα αντανακλαστικά» του ανοσοποιητικού συστήματος. Παρότι τα NK cells είναι εξαιρετικά αποτελεσματικά στην καταστροφή προβληματικών κυττάρων, δεν μπορούν να περάσουν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό. Τα EVs όμως – εξαιρετικά μικρά και φυσικά φορητά – μπορούν να περάσουν με ευκολία και να δώσουν εντολές στα microglia, τα ανοσοκύτταρα του εγκεφάλου, να αποδομήσουν τις τοξικές αμυλοειδείς πλάκες και να μειώσουν τη φλεγμονή.
Η Evinco Therapeutics θα ξεκινήσει μελέτες ασφαλείας σε πειραματόζωα από το επόμενο έτος, βασιζόμενη στην εμπειρία που έχει αναπτυχθεί από την προηγούμενη εταιρεία του Professor Trounson, την Cartherics, όπου παράχθηκαν μεγάλες ποσότητες NK cells για θεραπείες καρκίνου και ενδομητρίωσης.
Η ιδέα προέκυψε όταν ο Professor Trounson ενημερώθηκε για θεραπευτικές δοκιμές ΝΚ cells στις ΗΠΑ, όπου ένας ασθενής με Αλτσχάιμερ – ο οποίος δεν μιλούσε επί δύο χρόνια – άρχισε ξαφνικά να μιλά κανονικά μετά την αγωγή. Παρόμοια βελτίωση παρατηρήθηκε και σε άλλους ασθενείς, με αποτέλεσμα 12 από τους 13 που συμμετείχαν σε μελέτη φάσης II να παρουσιάσουν αξιοσημείωτη ανταπόκριση.
Ωστόσο, μεγάλο μέρος των NK cells που χορηγούνται ενδοφλεβίως δεν φτάνει ποτέ στον εγκέφαλο. Αυτό οδήγησε τη μελβουρνιανή ομάδα στη χρήση EVs και στη χορήγησή τους μέσω της ρινικής οδού, η οποία παρακάμπτει τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό.
Η θεραπεία ενδέχεται να έχει εφαρμογές και σε άλλες νευρολογικές παθήσεις, όπως Πάρκινσον, τραυματικές βλάβες, διάσειση και ινομυαλγία.
Μεγάλη φαρμακευτική εταιρεία συνεργάζεται ήδη με την Evinco Therapeutics για τον σχεδιασμό των κλινικών μελετών. Αν και ακόμη δεν είναι σαφές αν η θεραπεία μπορεί να αντιστρέψει τη νόσο, οι ερευνητές εκτιμούν ότι μπορεί να επιβραδύνει ή να αποτρέψει την εξέλιξή της.
«Είμαι πραγματικά ενθουσιασμένος, γιατί δεν βλέπω κανένα εμπόδιο στο να μάθουμε αν λειτουργεί», δήλωσε ο Professor Trounson. «Και ίσως το γνωρίζουμε μέσα σε δύο χρόνια.»
