Ντόμινο εξελίξεων προκαλεί η ανακάλυψη του «χρυσού κοιτάσματος» στο τεμάχιο 10 της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, της Κυπριακής Δημοκρατίας, στις γεωτρήσεις της ExxonMobil. Εξελίξεις που αφορούν τόσο τον ενεργειακό χάρτη της περιοχής, τις γεωπολιτικές – γεωστρατηγικές συμμαχίες, αλλά και το Κυπριακό.
Η Κυπριακή Δημοκρατία αναβαθμίζεται ως ενεργειακός παράγοντας, ενώ επιβεβαιώνεται και η Ανατολική Μεσόγειος ως παγκόσμιας κλάσης περιοχή όσον αφορά τους υδρογονάνθρακες, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά εκπρόσωποι εταιρειών φυσικού αερίου, που πήραν μέρος σε συνέδριο για υδρογονάνθρακες που πραγματοποιήθηκε στην Κύπρο. Ένα συνέδριο με όλους τους μεγάλους παίκτες της ενέργειας παρόντες, που επίσης εκτιμήθηκε ότι ενισχύει τη θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας στην περιοχή.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Λευκωσία χαρακτηρίζει ως έναν ισχυρό συμβολισμό την πρόθεση του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο να δώσει το παρόν στην τριμερή συνάντηση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ, στην Ιερουσαλήμ στις 20 Μαρτίου, με θέμα τους υδρογονάνθρακες στην Ανατολική Μεσόγειο και τον East Med.
Διπλωματικός πυρετός
Οι ενεργειακές εξελίξεις έχουν προκαλέσει «διπλωματικό πυρετό», με την Κύπρο να επιχειρεί να εξασφαλίσει τις κατάλληλες συμμαχίες που θα της επιτρέψουν να προωθήσει το ενεργειακό της πρόγραμμα, με τον υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Χριστοδουλίδη να αναλαμβάνει επί της ουσίας τα ηνία αυτού του «αγώνα δρόμου».
Σε δηλώσεις του, ο Κύπριος ΥΠΕΞ προανήγγειλε ότι η χώρα, μέσα στο μήνα Μάρτιο θα προχωρήσει σε ανακοινώσεις για νέες συνεργασίες στο πλαίσιο του ενεργειακού της προγράμματος, ενώ από τα τέλη Νοεμβρίου έως τις αρχές του 2020 αναμένονται νέες γεωτρήσεις, ώστε να υπάρξει μια συνολική εικόνα για τα αποθέματα στην Κυπριακή ΑΟΖ που θα επιτρέψουν στη Λευκωσία να λάβει τις τελικές της αποφάσεις για τις επόμενες κινήσεις της.
Στο πλαίσιο των επαφών του ιδιαίτερης σημασίας είναι η συνάντηση που είχε στις ΗΠΑ με τον Μάικ Πομπέο το Νοέμβριο του 2018, κατά την οποία υπεγράφη και σχετική δήλωση προθέσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας με τις ΗΠΑ, «για την ενίσχυση και την ανάπτυξη των διμερών σχέσεων ασφάλειας».
Επαφές ωστόσο διατηρεί ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών και με το αντίπαλο δέος, τη Ρωσία, καθώς είχε συνάντηση με το Σεργκέι Λαβρόφ στη Μόσχα, στις 22 Φεβρουαρίου, που επαναβεβαίωσε τους ισχυρούς δεσμούς φιλίας και συνεργασίας των δύο χωρών, καθώς και την προσήλωση της Ρωσίας στη διαχρονική στάση της για λύση του Κυπριακού.
Στο ίδιο πλαίσιο πρέπει να σημειώσουμε και την ιδιαίτερη σημασία των συμπερασμάτων της Συνόδου Ευρωπαϊκών Μεσογειακών Χωρών (MED 7) τον Ιανουάριο, με σκληρή γλώσσα για την Τουρκία, καθώς και την ενίσχυση της αμυντικής συνεργασίας Γαλλίας – Κύπρου αλλά και τις δηλώσεις Εμανουέλ Μακρόν, για τη στρατηγική σημασία της Κυπριακής Δημοκρατίας για το Παρίσι.
Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται ήδη στην κυπριακή ΑΟΖ
Αξίζει να σημειωθεί ότι, ήδη, στην Κυπριακή Δημοκρατία δραστηριοποιούνται εταιρείες συμφερόντων Ισραήλ ενώ, την ίδια στιγμή, η γαλλική Total και η ιταλική ΕΝΙ ετοιμάζονται για νέα συμβόλαια. Ένα από τα τεμάχια που αναμένεται να δημοπρατηθεί είναι και το τεμάχιο 7, που διεκδικεί η Total και το οποίο βρίσκεται στα «τεμάχια» τα οποία η Τουρκία υποστηρίζει ότι πρέπει να αξιοποιηθούν από τους τουρκοκύπριους γιατί είναι στα δικά τους «όρια ιδιοκτησίας».
Στα επόμενα βήματα που θα ακολουθήσει η Λευκωσία για την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων εξετάζεται, πλην του East Med, και η δυνατότητα κατασκευής τερματικού υγροποίησης φυσικού αερίου, στο νησί, που εκτιμάται ότι θα το μετατρέψει σε ενεργειακό κόμβο για την Ανατολική Μεσόγειο. Ωστόσο ακόμα δεν είναι σαφές εάν τα αποθέματα που έχουν ανακαλυφθεί δικαιολογούν ένα τέτοιο έργο.
Ο ρόλος της Τουρκίας
Η Τουρκία από την πλευρά της συνεχίζει στη γραμμή των προκλήσεων, με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να αποκαλύπτει και μυστικές επαφές με χώρες που όπως είπε, πραγματοποιούν γεωτρήσεις στην ανατολική Μεσόγειο, προκειμένου να διαπιστώσει εάν μπορεί να συνάψει συμφωνίες συνεργασίας για έρευνες στην συγκεκριμένη περιοχή. Ο Τούρκος πρόεδρος απέφυγε να διευκρινίσει τις εταιρείες, με τις οποίες πραγματοποιούνται οι συζητήσεις, λέγοντας ότι δεν χρειάζεται να δώσει όνομα, σημείωσε ωστόσο ότι τώρα στέλνουν σε εκείνη την περιοχή τα γεωτρύπανο Πορθητή και Γιαβούζ, ενώ ανέφερε πως αν βρουν φυσικό αέριο, τότε θα ενισχυθούν.
Την ίδια στιγμή το Barbaros παραμένει στην κυπριακή ΑΟΖ, ενώ τόσο ο Τούρκος πρόεδρος, όσο και οι υπουργοί Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ και Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, επαναλαμβάνουν κατά τακτά χρονικά διαστήματα προς την Λευκωσία, την Αθήνα και όσους συνεργάζονται μαζί τους, ότι η Τουρκία δεν θα επιτρέψει καμία συμφωνία χωρίς τη δική της συμμετοχή και τη δημιουργία «τετελεσμένων» στην περιοχή της, απαιτώντας σε όλους τους τόνους συνδιαχείριση των κοιτασμάτων, στο όνομα πάντα των τουρκοκυπρίων.
Το Κυπριακό
Αντίστοιχα για σειρά από λόγους, τόσο εσωτερικής πολιτικής, όσο και των στοχεύσεων των Ερντογάν σε Κύπρο και Αιγαίο που αφορούν και το φυσικό αέριο, η Τουρκία δεν συνεργάζεται για επανέναρξη συνομιλιών και επίλυση του κυπριακού. Η μεγάλη τουρκική στρατιωτική άσκηση είναι μια ενέργεια που υποδεικνύει, τόσο τις τουρκικές προετοιμασίες για δημιουργία κρίσης, όσο και την αποστολή μηνυμάτων εκφοβισμού και δημιουργίας εντυπώσεων.
Το επόμενο χρονικό διάστημα χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα κρίσιμο όσον αφορά και το Κυπριακό, ενώ και η επιβεβαίωση της ύπαρξης πλούσιων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ απαιτούν επιπρόσθετη προσοχή και σχεδιασμό πολιτικής, τόσο από την Κύπρο, όσο και από την Ελλάδα για αντιμετώπιση των μεθοδεύσεων και των προκλήσεων της Τουρκίας.
