Ήρθε η ώρα να μιλήσουμε ανοιχτά για την Τελετή Αναγνώρισης της Χώρας (Acknowledgment of Country).
Όχι για την πολιτισμική της σημασία—κανείς δεν αμφισβητεί τη σπουδαιότητα της αναγνώρισης των Πρώτων Εθνών—αλλά για την παράλογη, χωρίς διάκριση επανάληψή της σε κάθε πιθανή περίσταση.
Η πρόσφατη υπόθεση του Shaun Turner, εργαζόμενου καθαρισμού δρόμων που απολύθηκε επειδή εξέφρασε απορία για την αιφνίδια εκφώνηση τελετής σε μια συνηθισμένη εργασιακή συνάντηση, αποκαλύπτει το πρόβλημα. Το «έγκλημά» του; Σχολίασε, με κάποια ειρωνεία, πως η τελετή αυτή «είναι για ειδικές περιστάσεις» και όχι για ένα καθημερινό briefing.
Ο Turner δεν προσέβαλε, ούτε απείλησε κανέναν. Εξέφρασε γνώμη. Κι όμως, χαρακτηρίστηκε «ρατσιστής», σύρθηκε σε ανακριτικές διαδικασίες και απολύθηκε. Μόνο που η Επιτροπή Εργασιακών Σχέσεων τον δικαίωσε. Δεν βρέθηκε καμία ένδειξη ότι παραβίασε νόμους ή ότι παρεμπόδισε την τελετή. Εξέφρασε απλώς την εύλογη ανησυχία του για την κατάχρηση μιας κατά τα άλλα σημαντικής πρακτικής.
Το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι ο Turner, αλλά ο διοικητικός φανατισμός που μετατρέπει μια ουσιαστική πράξη σε τυπολατρικό κλισέ. Όταν κάθε συνάντηση, κάθε email, κάθε άνοιγμα φακέλου ξεκινά με την ίδια «τελετή», η πράξη χάνει το νόημά της. Γίνεται καταναγκαστικό «καθήκον», κενό περιεχομένου. Δεν πρόκειται για σεβασμό, αλλά για άσκοπη τελετουργική ρουτίνα.
Ο σεβασμός δεν γεννιέται μέσα από επανάληψη. Αντιθέτως, φθείρεται. Όπως ένα λεπτό σιγής γίνεται χωρίς σημασία όταν εφαρμόζεται σε κάθε άσχετη περίσταση, έτσι και η Αναγνώριση της Χώρας απαξιώνεται όταν εφαρμόζεται αδιάκριτα.
Ακόμα χειρότερα, η επιβολή αυτών των τελετών χωρίς δικαίωμα διαφοροποίησης, συνιστά παραβίαση της ελευθερίας έκφρασης που τόσο επικαλούμαστε. Πώς είναι δυνατόν να μιλάμε για ένταξη, όταν όσοι διαφωνούν στιγματίζονται και διώκονται; Είναι ανησυχητικό όταν μια δημοτική αρχή απαιτεί από τους εργαζόμενους να συμμετέχουν υποχρεωτικά σε πολιτιστικές δηλώσεις χωρίς επιλογή ή διάλογο.
Ο πολιτισμικός σεβασμός δεν επιβάλλεται με απειλές ή απολύσεις. Χτίζεται με ουσιαστική κατανόηση, με ενσυναίσθηση και με περιβάλλον όπου ο διάλογος είναι ελεύθερος. Αν κάθε διαφωνία ερμηνεύεται ως εχθρότητα, τότε έχουμε χάσει τη δημοκρατική μας πορεία.
Η νίκη του Shaun Turner είναι ένα μήνυμα: ο πολιτισμός δεν τιμάται με εξαναγκασμό. Η τελετή Αναγνώρισης πρέπει να διατηρήσει τον συμβολικό της χαρακτήρα και να εφαρμόζεται με σύνεση και σεβασμό, όχι με υπερβολή και διοικητική αυθαιρεσία. Ας μην επιτρέψουμε η ευγένεια να μετατραπεί σε παρωδία. Ας ξαναδώσουμε ουσία σε ό,τι έχει αξία.
