Το πρόσφατο άρθρο του Μάλκολμ Τέρνμπουλ στο Foreign Affairs, με τίτλο «Οι σύμμαχοι της Αμερικής πρέπει να σωθούν», είναι μια καλή παρέμβαση στη συζήτηση για τον αντίκτυπο του Ντόναλντ Τραμπ στην παγκόσμια τάξη. Η εξάρτηση της Αυστραλίας από τις ΗΠΑ δεν τελειώνει με τον Τραμπ.
Ο Τέρνμπουλ γράφει καλά για την κατάρρευση της αξιοπιστίας των ΗΠΑ, την διάβρωση της εμπιστοσύνης μεταξύ των συμμάχων και την ανάγκη χωρών όπως η Αυστραλία να οικοδομήσουν κυριαρχική αυτονομία σε έναν πολυπολικό κόσμο.
Όσο ευπρόσδεκτο και αν είναι αυτό, ο Τέρνμπουλ δεν προχωρά αρκετά. Η εξάρτηση της Αυστραλίας από τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν ξεκίνησε με τον Τραμπ και δεν θα τελειώσει μαζί του.
Η ευθυγράμμιση μας με τις ΗΠΑ δεν είναι μόνο στρατηγική ή στρατιωτική. Είναι συστημική. Είναι οικονομική, θεσμική και ιδεολογική. Η προεδρία του Τραμπ — τόσο η πρώτη όσο και η δεύτερη — απλώς αποκάλυψε αυτό που ήταν αλήθεια εδώ και πολύ καιρό: Η Αυστραλία είναι ένα ημιπεριφερειακό κράτος. Είμαστε μια πλούσια χώρα κατά κεφαλήν, αλλά εξαρτημένη όσον αφορά την οικονομική δομή, την τεχνολογική ικανότητα και την αυτονομία της εξωτερικής πολιτικής. Αυτή η εξάρτηση εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους:
- Μια οικονομία πόρων που ανήκει σε ξένους και είναι προσανατολισμένη σε εξαγωγές χαμηλής αξίας.
- Μια αμυντική αρχιτεκτονική που εισάγει προβολή ισχύος χωρίς να χτίζει τοπική ανθεκτικότητα.
- Ένα πλαίσιο εμπορικής πολιτικής που δίνει προτεραιότητα στην απελευθέρωση έναντι της οικοδόμησης του έθνους.
- Μια πολιτική κουλτούρα που αντιμετωπίζει την αμερικανική ηγεσία ως σταθερή και όχι ως περιστασιακή.
Το AUKUS και οι κενές υποσχέσεις που έχει δώσει για τα πυρηνικά υποβρύχια έχουν γίνει το σύμβολο αυτού του φαινομένου. Η ιδέα ότι η κυριαρχία μπορεί να αγοραστεί μέσω συμβάσεων προμηθειών, στρατηγικής πίστης ή πρόσβασης σε πλατφόρμες των ΗΠΑ μας έχει οδηγήσει σε έναν επικίνδυνο δρόμο. Ο Turnbull έχει δίκιο όταν επισημαίνει την αδυναμία μεταφοράς υποβρυχίων υπό τις τρέχουσες βιομηχανικές συνθήκες των ΗΠΑ. Αλλά το πρόβλημα είναι βαθύτερο από τα χρονοδιαγράμματα ή τα καθυστερημένα παραγγελιολόγια. Δεν χτίζουμε πλέον μια αμυντική δύναμη για την Αυστραλία – χτίζουμε μια για τις στρατηγικές της Αμερικής στην περιοχή Ινδο-Ειρηνικού.
Και το χειρότερο είναι ότι η οικονομική μας εξάρτηση ενισχύει την ψευδαίσθηση της στρατηγικής ανεξαρτησίας. Η Αυστραλία έχει χτίσει ένα μοντέλο ευημερίας βασισμένο σε ξένο κεφάλαιο, ξένη ιδιοκτησία και εξωτερική ζήτηση, ιδιαίτερα από την Κίνα. Αλλά αναθέτουμε όλο και περισσότερο τη γεωπολιτική μας κρίση στην Ουάσιγκτον. Αυτό δεν είναι κυριαρχία. Είναι υπεργολαβία ασφάλειας.
Η έκκληση του Τέρνμπουλ για «κυριαρχική αυτονομία» είναι απαραίτητη. Αλλά πρέπει να υπερβαίνει τα οπλικά συστήματα. Πρέπει να περιλαμβάνει κυριαρχικές οικονομικές δυνατότητες, περιφερειακή διπλωματία με επικεφαλής την Καμπέρα, όχι την Ουάσιγκτον, και μια επαναβεβαίωση του δημόσιου σκοπού σε τομείς που έχουν παραδοθεί από καιρό στη λογική της αγοράς.
Αν ο Τραμπ είναι πράγματι το «νέο κανονικό» στην αμερικανική πολιτική – όπως λέει ο Τέρνμπουλ – τότε το έργο είναι ακόμη μεγαλύτερο από ό,τι αφήνει να εννοηθεί. Η εποχή της αμερικανικής καλοσύνης, όπως ήταν, έχει τελειώσει. Αλλά το ίδιο ισχύει και για την ιδέα της στρατηγικής υποταγής που μεταμφιέζεται σε συμμαχία. Η ελπίδα μπορεί να είναι επικίνδυνη παρηγοριά, όπως λέει ο Τέρνμπουλ, αλλά το ίδιο ισχύει και για τη νοσταλγία. Νοσταλγία για μια μεταπολεμική τάξη που δεν υπήρξε ποτέ και που δεν εξυπηρέτησε την Αυστραλία τόσο καλά όσο νομίζαμε.
Το έργο που μας περιμένει δεν είναι μόνο να υπερασπιστούμε ό,τι έχει απομείνει από τη διεθνή τάξη υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Είναι να διαμορφώσουμε αυτό που θα ακολουθήσει. Για την Αυστραλία, αυτό σημαίνει να αναλάβουμε την ευθύνη για το δικό μας οικονομικό μέλλον, τη διπλωματική μας στάση και τις αμυντικές μας προτεραιότητες. Σημαίνει να αναγνωρίσουμε ότι δεν είμαστε μια δύναμη-αντιπρόσωπος στην αυτοκρατορία κάποιου άλλου, αλλά μια χώρα που μπορεί να ενεργεί με περιφερειακή προνοητικότητα και παγκόσμια πρόθεση.
Ο μακρύς αμερικανικός αιώνας μπορεί να τελειώνει. Ο αυστραλιανός αιώνας δεν έχει ξεκινήσει ακόμα. Αλλά δεν θα προέλθει από την πίστη ή την τύχη. Θα απαιτήσει θάρρος, σαφήνεια και μια ρήξη με τις εξαρτήσεις που μας έχουν καθορίσει για πολύ καιρό.
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο μπορεί να αντανακλούν ή να μην αντανακλούν αυτές του Tanea.com.au.
Από τον Stewart Sweeney
Ο Stewart Sweeney είναι συγγραφέας και υποστηρικτής της δημόσιας πολιτικής με μακροχρόνιο ενδιαφέρον για την εξέλιξη και το μέλλον του καπιταλισμού. Μετανάστευσε από τη Σκωτία στην Αδελαΐδα το 1975 για να συνεργαστεί με τον πρωθυπουργό Don Dunstan στον τομέα της βιομηχανικής δημοκρατίας. Πρώην ακαδημαϊκός και συνδικαλιστής, συνεχίζει να συμβάλλει στη δημόσια συζήτηση για την οικονομική δικαιοσύνη, τη δημοκρατική μεταρρύθμιση και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Το έργο του αντικατοπτρίζει μια βαθιά δέσμευση για το κοινό καλό και τον ρόλο του δημόσιου σκοπού στη διαμόρφωση του μέλλοντος της Αυστραλίας.
