Ραγδαία αύξηση στη χρήση των social media από παιδιά και εφήβους καταγράφει νέα έρευνα του University of South Australia, αποκαλύπτοντας μια ανησυχητική μετατόπιση από δραστηριότητες που θεωρούνται κρίσιμες για τη σωματική, πνευματική και κοινωνική τους ανάπτυξη.
Η μελέτη παρακολούθησε περισσότερους από 14.000 μαθητές ηλικίας 11 έως 14 ετών την περίοδο 2019-2022, καταγράφοντας αύξηση άνω του 200% στη καθημερινή χρήση των social media. Πριν από την πανδημία, μόνο το 26% των μαθητών χρησιμοποιούσε καθημερινά κοινωνικές πλατφόρμες· το 2022, το ποσοστό αυτό είχε εκτοξευθεί στο 85%, αλλάζοντας ριζικά τις καθημερινές συνήθειες των παιδιών.
Παράλληλα, το ποσοστό των μαθητών που δεν διάβαζε ποτέ για ευχαρίστηση εκτινάχθηκε από 11% σε 53%, ενώ εκείνοι που δεν συμμετείχαν σε καλλιτεχνικές δραστηριότητες ανέβηκαν από 26% σε 70%. Σημαντική πτώση σημειώθηκε και στη συμμετοχή στη μουσική, με τους μη συμμετέχοντες να αυξάνονται από 70% σε 85%.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι οι μαθητές που δεν χρησιμοποιούσαν καθόλου social media μειώθηκαν από 31% στο μόλις 3%.
Και οι διαφορές ανά φύλο είναι χαρακτηριστικές: τα αγόρια εμφάνισαν μεγαλύτερη πτώση στο διάβασμα, ενώ τα κορίτσια χρησιμοποιούν συστηματικά τα social media συχνότερα.
Ο ερευνητής του UniSA και υποψήφιος διδάκτορας Mason Zhou σημείωσε ότι πρόκειται για δομική αλλαγή στη συμπεριφορά των εφήβων, η οποία διατηρήθηκε ακόμη και τρία χρόνια μετά το τέλος των περιορισμών.
«Τα social media έχουν ενσωματωθεί πλήρως στην καθημερινότητα των παιδιών», δήλωσε ο Zhou. «Πλέον όμως αντικαθιστούν δραστηριότητες όπως ο αθλητισμός, το διάβασμα και το δημιουργικό παιχνίδι. Καθώς αυτές οι αλλαγές συνέβησαν σε μια κρίσιμη ηλικία, ενδέχεται να έχουν μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία και την ευημερία τους.»
Τα ευρήματα δημοσιοποιούνται λίγο πριν από την εφαρμογή της εθνικής απαγόρευσης χρήσης social media από παιδιά κάτω των 16 ετών, ενός μέτρου που αναμένεται να αλλάξει σημαντικά τη σχέση των νέων με το διαδίκτυο.
Η καθηγήτρια και συν-ερευνήτρια Dot Dumuid τόνισε ότι απαιτούνται πολιτικές και προγράμματα που θα ενθαρρύνουν τα παιδιά να επιστρέψουν σε δραστηριότητες που προάγουν υγιή ανάπτυξη.
«Για να στηρίξουμε πραγματικά την ευημερία των νέων, πρέπει να τους βοηθήσουμε να επαναφέρουν ισορροπία στον χρόνο τους», ανέφερε η Dumuid. «Ο αθλητισμός, οι τέχνες και οι εξωσχολικές δραστηριότητες συνδέονται με καλύτερη σχολική επίδοση, ισχυρότερη αυτοπεποίθηση και βελτιωμένη ψυχική υγεία.»
Σύμφωνα με την έρευνα, η τηλεόραση, οι δουλειές του σπιτιού και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια αυξήθηκαν στη διάρκεια της πανδημίας, αλλά επέστρεψαν στα προηγούμενα επίπεδα έως το 2022 —σε αντίθεση με τα social media, των οποίων η χρήση παραμένει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα.
Με την απαγόρευση να πλησιάζει, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι η παρακολούθηση της συμπεριφοράς των παιδιών και η ενίσχυση δραστηριοτήτων εκτός οθόνης θα είναι καθοριστικής σημασίας.
