Για πολλούς νέους Αυστραλούς, η είσοδος στην αγορά κατοικίας φαίνεται πιο δύσκολη από ποτέ, με πολλούς να φοβούνται ότι ίσως ποτέ να μην αποκτήσουν δικό τους σπίτι. Η αγορά ενός σπιτιού είναι δύσκολη για τους νέους – πώς τα καταφέρνουν κάποιοι; Παρά τις δημόσιες συζητήσεις για το αν η αγορά κατοικίας έχει γίνει πραγματικά πιο δύσκολη απ’ ό,τι πριν από δεκαετίες, οι φθίνουσες δόσεις ιδιοκτησίας δείχνουν ότι το περιβάλλον έχει μετατοπιστεί δραματικά εναντίον των πρώτων αγοραστών.
Η πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη μας διερεύνησε τα κύρια εμπόδια και παράγοντες που θα μπορούσαν να διευκολύνουν την ιδιοκτησία κατοικίας. Παρά το υψηλό κόστος των κατοικιών σε σχέση με τα εισοδήματα, ορισμένοι νέοι Αυστραλοί καταφέρνουν ακόμη να αγοράζουν σπίτια. Ενώ η τακτική αποταμίευση είναι σημαντική, η βοήθεια από την «τράπεζα της μαμάς και του μπαμπά» μπορεί να αποδειχθεί καθοριστική.
Με τη χρήση 14 χρόνων δεδομένων από την έρευνα HILDA 2006–2020, παρακολουθήσαμε ανεξάρτητους ενήλικες ηλικίας 25–44 που δεν είχαν ιδιοκτησία. Το 2006, οι μέσες τιμές κατοικιών στις μεγάλες πόλεις ήταν 4,5 φορές το μέσο οικιακό εισόδημα – για παράδειγμα, στο Σίδνεϊ τα ακίνητα κόστιζαν περίπου 600.000 AUD έναντι ενός μέσου εισοδήματος 102.000 AUD. Αυτή η αναλογία αυξήθηκε σταθερά σε 6 φορές το εισόδημα μέχρι το 2018, πριν μειωθεί ελαφρώς στα 5,4 στην αρχή της πανδημίας, αποδεικνύοντας ότι οι τιμές υπερβαίνουν την ανάπτυξη των εισοδημάτων.
Καθώς οι αγορές γίνονται όλο και λιγότερο προσιτές, το ποσοστό των νέων που λαμβάνουν βοήθεια από τους γονείς αυξήθηκε από 3,1% το 2006 σε 5,3% το 2020. Αντίθετα με τους ισχυρισμούς ότι οι νέοι ξοδεύουν ανεύθραυστα για “παταγμένα αβοκάντο”, τα δεδομένα μας δείχνουν ότι αποταμιεύουν περισσότερο – το 2006 περίπου τα δύο τρίτα αποταμιεύαν τακτικά, ενώ το 2020 αυτή η αναλογία αυξήθηκε σε τέσσερα στους πέντε, και ο μακροπρόθεσμος οικονομικός σχεδιασμός αυξήθηκε από 47% σε 55%.
Ωστόσο, η τακτική αποταμίευση από μόνη της είναι λιγότερο αποτελεσματική από την βοήθεια των γονέων στην αντιμετώπιση των αυξανόμενων τιμών. Η έρευνά μας διαπίστωσε ότι όταν οι τιμές ξεπερνούν τρεις φορές το εισόδημα ενός ατόμου, οι πιθανότητες ιδιοκτησίας μειώνονται στο μισό, ενώ η λήψη βοήθειας άνω των 5.000 δολαρίων από τους γονείς μπορεί να τετραπλασιάσει αυτές τις πιθανότητες. Επιπλέον, οι νέοι που διαμένουν δωρεάν σε σπίτια οικογένειας ή φίλων έχουν πάνω από διπλάσιες πιθανότητες να αγοράσουν σπίτι σε σύγκριση με ιδιωτικούς ενοικιαστές.
Αυτό δημιουργεί ένα σαφές πλεονέκτημα για όσους προέρχονται από ευκατάστατες οικογένειες, ενώ εκείνοι που στερούνται τέτοιας υποστήριξης αντιμετωπίζουν υψηλότερες απαιτήσεις προκαταβολής και κινδυνεύουν να χάσουν πρόσβαση σε περιοχές με καλύτερες επαγγελματικές προοπτικές.
Για όσους δεν έχουν γονική βοήθεια, η κρατική παρέμβαση είναι απαραίτητη. Πολιτικές όπως η χαλάρωση των περιορισμών δανεισμού θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους πρώτους αγοραστές, αν και αυτό μπορεί να τους εκθέσει σε μεγαλύτερο οικονομικό ρίσκο. Επιπλέον, τα κρατικά επιδόματα πρέπει να στοχεύονται προσεκτικά, ώστε να μην ωθήσουν τις τιμές κατοικιών ακόμη περισσότερο, εκτός αν η προσφορά προσιτών κατοικιών μπορεί να ανταποκριθεί. Τέλος, οι φορολογικές μεταρρυθμίσεις θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αύξηση της προσφοράς προσιτών κατοικιών και στη μείωση της ζήτησης από ιδιοκτήτες πολλαπλών ακινήτων που αποκλείουν τους πρώτους αγοραστές.
