Έφτασε κάποια στιγμή ο καιρός που ο Ηρακλής είχε φτάσει στο μεταίχμιο μεταξύ παιδικής και νεανικής ηλικίας — τότε που οι νεαροί αποκτούν για πρώτη φορά τον έλεγχο του εαυτού τους και φανερώνουν γρήγορα αν στη ζωή τους θα ακολουθήσουν τον δρόμο της αρετής ή εκείνον της κακίας. Μια φορά, ο νεαρός Ηρακλής βγήκε έξω και κάθισε σε ήσυχο μέρος για να συλλογιστεί. Σκέφτηκε ποία εκ των δύο οδών να επιλέξει· Εκείνη την στιγμή, εμφανίστηκαν μπροστά του και άρχισαν να τον πλησιάζουν δύο γυναίκες επιβλητικές. Η μια τους ήταν ωραία στην όψη και αριστοκρατική στο φέρσιμό της. Το κορμί της έλαμπε από την πάστρα, το βλέμμα της το στόλιζε η σεμνότητα· ήταν ντυμένη με λευκό φόρεμα, και όλη η μορφή της μαρτυρούσε φρόνηση. Η άλλη πάλι ήταν καλοθρεμμένη και παχουλή, με αφράτη σάρκα. Ήταν φτιασιδωμένη, έτσι ώστε να τονίζει τα χρώματα του προσώπου της, το άσπρο και το κόκκινο, παραπάνω από το φυσικό τους. Στο κορμί της φορούσε επίσης πρόσθετα, για να φαίνεται πιο ψηλή από όσο ήταν στην πραγματικότητα. Τα μάτια της τα κρατούσε ορθάνοιχτα. Όσο για το φόρεμά της, τούτο άφηνε να διακρίνονται όσο το δυνατόν περισσότερο οι αστραφτερές ομορφιές της. Συχνά αυτή μάλιστα έριχνε εξεταστικά βλέμματα γύρω της να δει αν την κοιτάζει κάποιος αλλά και στην ίδια της την σκιά.
Όταν λοιπόν έφθασαν κοντά στον Ηρακλή, η πρώτη γυναίκα, προχώρησε με το ίδιο βήμα, η δε άλλη η δεύτερη, επειδή ήθελε να προλάβει να φθάσει πρώτη, έτρεξε γρήγορα προς τον Ηρακλή και είπε:
«Σε βλέπω, ω Ηρακλή, ότι αυτό που σκέφτεσαι είναι το ποιος θα μπορούσε να είναι για σένα ο καλύτερος τρόπος ζωής. Έχω να σου πω λοιπόν, ότι αν αποφασίσεις να με ακολουθήσεις, θα περάσεις μία πολύ όμορφη ζωή χωρίς να καταβάλεις καμμία ιδιαίτερη προσπάθεια. Ό,τι και αν είναι αυτό που επιθυμείς, θα μπορούσες πολύ εύκολα να το αρπάξεις από τους άλλους και όχι να προσπαθήσεις να το αποκτήσεις με την δική σου προσωπική εργασία. Αυτό που μπορώ να σου προσφέρω είναι την εύκολη απόλαυση όλων σου των αισθήσεων και θα ζεις μόνο για να απολαμβάνεις»
Τότε ο Ηρακλής ρώτησε «Και ποιο είναι το όνομά σου;» Η γυναίκα του απαντά: «Οι φίλοι μου με ονομάζουν Ευδαιμονία, όσοι με μισούν με ονομάζουν υποκοριστικά Κακία».
Πλησιάζει λοιπόν και η πρώτη γυναίκα που είχε εμφανιστεί αλλά ως δεύτερη στη σειρά αφού την είχε προσπεράσει η άλλη και του λέει:
«ὦ Ἡράκλεις! Και εγώ έρχομαι να σου μιλήσω, διότι γνωρίζω τους γονείς σου και τους προγόνους σου και έμαθα τον τρόπο που ανατράφηκες. Όλα αυτά μου δίνουν την ελπίδα ότι θα με ακολουθήσεις. Δεν θα προσπαθήσω όμως να σε εξαπατήσω, ούτε και θα σου υποσχεθώ απολαύσεις χωρίς κόπους και χωρίς την προσωπική σου προσπάθεια. Αυτό που μπορώ να κάνω είναι να σου παρουσιάσω την ζωή, έτσι όπως την έφτιαξαν οι Θεοί. Δηλαδή, θα πρέπει να περιποιείσαι και να ευεργετείς τους φίλους σου, εάν θέλεις να σε αγαπούν και εκείνοι. Πρέπει να εργάζεσαι και να κοπιάζεις για τον τόπο σου, αν θέλεις οι άνθρωποι του τόπου σου να προοδεύσουν. Εάν από όλη την Ελλάδα έχεις την αξίωση να θαυμάζεσαι διά την αρετήν σου, πρέπει να προσπαθείς να ευεργετείς την Ελλάδα, και εάν θέλεις η γη να σου δίνει καρπούς άφθονους, πρέπει να καλλιεργείς την γη, και εάν νομίζεις, ότι πρέπει να πλουτίζεις από βοσκήματα, πρέπει να περιποιήσαι τα βοσκήματα, και εάν διά πολέμου έχεις ορμή να μεγαλυνθείς και θέλεις να μπορείς και τους φίλους να ελευθερώνεις και τους εχθρούς να υποτάσσεις, πρέπει και τις τέχνες του πολέμου να μάθεις από εκείνους που τις ξέρουν καλά και πρέπει να τις ασκήσεις για το πώς να τις χρησιμοποιείς· εάν επίσης θέλεις και κατά το σώμα να είσαι δυνατός πρέπει να συνηθίσεις το σώμα να υπηρετεί την σκέψη και να το γυμνάσεις με κόπους και ιδρώτα»
Τότε η Κακία επιχείρησε να πάρει τον λόγο και να την διακόψει λέγοντας : «Βλέπεις πόσο δύσκολα και κοπιαστικά έργα σου προτείνει αυτή η γυναίκα, αγαπητέ μου Ηρακλή. Ω Ηρακλή, η γυνή αυτή σου διηγείται δρόμο για την ευφροσύνη δύσκολο και κουραστικό. Εγώ όμως θα σε οδηγήσω προς την ευδαιμονίαν με δρόμο εύκολο και σύντομο»
Τότε όμως η Αρετή της απάντησε τα εξής:
«Αχ συφοριασμένη, τι καλό έχεις δικό σου εσύ τάχα; Σάμπως σκαμπάζεις τίποτα από ευχαρίστηση, ενόσω δεν εννοείς ούτε το δαχτυλάκι σου να σηκώσεις για να την κατακτήσεις; Εσύ δεν περιμένεις καν να λαχταρήσεις λιγουλάκι το αντικείμενο της ηδονής. Όλα τα χορταίνεις μέχρι σκασμού πριν καν τα πεθυμήσεις: τρως προτού πεινάσεις, πίνεις δίχως να διψάς. Και έτσι, για να ευχαριστηθείς όσα τρως, επιστρατεύεις καλούς μαγείρους· και για να απολαύσεις το πιοτό, προμηθεύεσαι τα πιο ακριβά κρασιά, και μες στο κατακαλόκαιρο τρέχεις εδώ κι εκεί να γυρεύεις χιόνι. Αφήνω τι σου χρειάζεται για να μπορέσεις να κοιμηθείς γλυκά όπως θες: όχι μόνο απαλά στρώματα, αλλά και ειδικές κατασκευές για το κρεβάτι. Βλέπεις, εσύ λαχταράς τον ύπνο όχι από την κούραση της δουλειάς, αλλά επειδή δεν έχεις τι να κάνεις. Ακόμη και την ερωτική επιθυμία την ερεθίζεις τεχνητά, πριν να σου έρθει από φυσικού σου· μέχρι που χρησιμοποιείς και τους άντρες σαν γυναίκες. Τέτοια είναι η εκπαίδευση που δίνεις στους οικείους σου: όλη νύχτα να οργιάζουν, και ύστερα να το ρίχνουν στον ύπνο, σπαταλώντας το χρησιμότερο κομμάτι της μέρας. Και που είσαι αθάνατη, τι σε ωφελεί; Οι θεοί σε παραπετάξανε μακριά τους, και οι άνθρωποι, όσοι είναι άξιοι λόγου, δεν σε έχουν σε καμία εκτίμηση. Ποτέ σου δεν θα ακούσεις τον πιο όμορφο από όλους τους ήχους: τον έπαινο για τη χάρη σου. Ούτε αντίκρισες έστω μία φορά το πιο τερπνό από όλα τα θεάματα: ποτέ δεν είδες μπροστά σου κανένα καλό έργο δημιουργημένο από σένα την ίδια. Ποιος θα καθίσει να σε πιστέψει, ό,τι και αν λες; Ποιος θα σε συντρέξει, όσο και να τον παρακαλείς; Ποιος άνθρωπος με τα σωστά του θα έκανε την αποκοτιά να μπει στο μπουλούκι σου; Κοίταξε, κοίταξε τους οπαδούς σου: Νεαροί ακόμη, κι όμως τα κορμιά τους είναι ετοιμόρροπα. Και άμα γεράσουν, τρισχειρότερα — είναι αποβλακωμένες οι ψυχές τους. Στα νιάτα τους ταΐζονται και χοντραίνουν δίχως να κοπιάζουν στάλα· αλλά τα γηρατειά τους τα περνούν με πόνους και με μαρασμό. Οι περασμένες πράξεις τούς φέρνουν ντροπή, οι τωρινές άχθος. Διήλθαν στη νιότη τους όλο το ρεπερτόριο της ηδονής· και για τα στερνά τους δεν τους απέμειναν παρά οι κακουχίες.
Εγώ, απεναντίας, κάνω συντροφιά και με τους θεούς και με τους καλούς ανθρώπους. Δίχως εμένα δεν πραγματοποιείται κανένα αξιόλογο κατόρθωμα, ούτε από τους μεν ούτε από τους δε. Τις μεγαλύτερες τιμές σε μένα τις χαρίζουν, τόσο οι θεοί όσο και οι άνθρωποι που με έχουν για δική τους. Για τον τεχνίτη είμαι η συνεργάτισσά του η αγαπημένη. Για τον νοικοκύρη είμαι φύλακας πιστός του σπιτικού. Ώς και στου δούλου το πλευρό εγώ στέκομαι με όλη μου την καλή θέληση. Στον καιρό της ειρήνης βάζω ένα χεράκι σε όλες τις δουλειές· αν πάλι γίνει πόλεμος, είμαι ακλόνητη συναγωνίστρια στις μάχες. Εν γένει, εγώ είμαι ο καλύτερος συνεταίρος στη φιλία. Όσοι με αγαπούν, ευχαριστιούνται 3 το φαΐ και το πιοτό τους με το παραπάνω και δίχως καμία έγνοια. Βλέπεις, τους κάνω να περιμένουν μέχρι να τους πιάσει αληθινή λαχτάρα για αυτά τα πράγματα. Ομοίως, ο ύπνος τους είναι πιο γλυκός από εκείνον των τεμπέληδων· πλην όμως δεν δυσανασχετούν όταν τον αφήνουν, ούτε παραμελούν τα καθήκοντά τους για χάρη του. Θαύμασε εδώ: Οι νέοι χαίρονται με τις ευλογίες των μεγαλύτερών τους, και οι γεροντότεροι αναγαλλιάζουν με τις εκδηλώσεις τιμής των νεαρών. Όλοι ευχαριστιούνται να αναπολούν τα περασμένα τους κατορθώματα, και εξίσου απολαμβάνουν τα τωρινά τους έργα. Χάρη σε μένα, οι θεοί τούς ευνοούν, οι φίλοι τους τούς αγαπούν και η πατρίδα τους τούς θεωρεί πολύτιμους. Και όταν επέλθει το μοιραίο τέλος της ζωής, δεν κείτονται ξεχασμένοι και στερημένοι από τιμές, αλλά αντιθέτως ζουν και βασιλεύουν στις μνήμες ολωνών με παντοτινά εγκώμια. Λοιπόν, Ηρακλή μου, και εσύ, σαν τέκνο σπουδαίων γονιών που είσαι, μπορείς να κατακτήσεις αυτήν την τρισευλογημένη ευτυχία, αν μοχθήσεις όπως σου περιέγραψα».
~ Ξενοφώντος Απομνημονεύματα 2.1,21 Το παράδειγμα αυτό δίνεται απο τον Σωκράτη προσπαθώντας να πείσει τον Αρίστιππο να είναι εγκρατής. Ανάμεσα στα υπόλοιπα επιχειρήματα και τεκμήρια, αξιοποιεί τη γνωστή αφήγηση του Προδίκου για τη συνάντηση του Ηρακλέως με την Αρετή και την Κακία. Είναι μια καταπληκτική ιστορία που παραμένει αναμφίβολα επίκαιρη. Διαβάζοντας το απόσπασμα έρχονται στο μυαλό μας κατεστραμένες γενιές νέων που χαραμίζουν τις ζωές τους στη νύχτα, στο αλκοόλ, τα κλάμπ, το φαίνεσθαι, τα σόσιαλ, τις ψεύτικες και προσωρινές ηδονές και ψυχαγωγίες του τώρα και δεν επιζητούν τις αρετές, την τιμή, τις αξίες, την μόρφωση, την ψυχική και σωματική υγεία, το καλύτερο μέλλον τους.
Βρίσκουν τον αθεϊσμό και χάνουν τον θεό που κρύβουν μέσα τους. Όταν το καταλαβαίνουν όμως, είναι αργά.
Έτσι λοιπόν, ο δύσκολος δρόμος για την κατάκτηση της Αρετής και της υστεροφημίας, δεν είναι για όλους. Είναι μόνο για τους Ήρωες. Οι υπόλοιποι ας ακολουθήσουν τον εύκολο δρόμο της διασκέδασης του τώρα, του ό,τι φάμε και ό,τι πιούμε.
