Η διάδοση του νέου κορωναϊού θέτει καινούργιες προκλήσεις σε ζευγάρια, οικογένειες, συγκάτοικους και όποιον ζει μέσα σε τέσσερις τοίχους με έναν ή περισσότερους ανθρώπους
Η τηλεργασία, η κοινωνική απομάκρυνση, η απομόνωση και η υποχρεωτική παραμονή στο σπίτι σημαίνει ότι οι άνθρωποι που περνούσαν μόνο τα απογεύματα και τα Σαββατοκύριακα μαζί, βρίσκονται πλέον ούτε λίγο ούτε πολύ σε συνεχή επαφή.
Παρότι θα υπήρχαν πολλές φορές στη ζωή σας που θα ευχηθήκατε να μπορούσατε να περάσετε περισσότερο χρόνο με τα αγαπημένα σας πρόσωπα, οι τρέχουσες καταστάσεις σας προκαλούν να αναθεωρήσετε τα λεγόμενα σας. Αντί να είστε μαζί με τα αγαπημένα σας πρόσωπα, τους φίλους σας ή τους ανθρώπους που σας αρέσουν, είχατε συνηθίσει να έχετε την ελευθερία να βλέπετε φίλους έξω από το σπίτι, να τρώτε μεσημεριανό με συναδέλφους και να απολαμβάνετε το Σαββατοκύριακο σας σε εστιατόρια, αθλητικά γεγονότα, θέατρο και πολλές ψυχαγωγικές δραστηριότητες εκτός σπιτιού. Η υποχρεωτική παραμονή στο σπίτι, που μέχρι τώρα σας προέκυπτε εξαιτίας κακών καιρικών συνθηκών, είναι πλέον η νέα πραγματικότητα όλων μας.
Με δεδομένο το πόσο πρόσφατο είναι αυτό το φαινόμενο της υποχρεωτικής εγγύτητας, δεν υπάρχουν πολλές έρευνες που να λειτουργούν σαν μπούσουλας για το πώς να βοηθήσετε τις σχέσεις σας να παραμείνουν ισχυρές κάτω από αυτές τις αγχωτικές συνθήκες.
Μία νέα μελέτη σχετικά με το πώς τα ζευγάρια περνούν τον ελεύθερο χρόνο τους μαζί, ίσως προσφέρει μερικές ενδείξεις. Η Leslie Stapley και η Nancy Murdock (2020) από το Πανεπιστήμιο του Μιζούρι-Κάνσας Σίτι καταπιάστηκαν με το πως οι άνθρωποι σε συντροφικές σχέσεις μπορούν, μέσα από τον ελεύθερο χρόνο, να επιτύχουν μια ισορροπία μεταξύ εγγύτητας και απόστασης με τρόπο που να ενισχύεται ο δεσμός ανάμεσα τους.
Χρησιμοποιώντας το επονομαζόμενο «Core and Balance Model», μοντέλο έρευνας του ελεύθερου χρόνου ενός ζευγαριού, οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μισσούρι παρατήρησαν οικογένειες σε φυσιολογικές συνθήκες κα την ισορροπία μεταξύ οικειότητας και αλλαγής των δραστηριοτήτων τους στον ελεύθερο χρόνο τους, είτε συμμετέχοντας σε βασικές ή συνήθεις δραστηριότητες χαμηλού κόστους, όπως είναι η παρακολούθηση της τηλεόρασης, είτε λαμβάνοντας μέρος σε δραστηριότητες λιγότερο συχνές και γενικά περισσότερο ακριβές, όπως είναι οι διακοπές. Προηγούμενοι ερευνητές, που δοκίμασαν αυτό το μοντέλο, εξέτασαν το χρόνο και τον βαθμό ικανοποίησης των ζευγαριών από τις βασικές δραστηριότητες και τις δραστηριότητες ισορροπίας που έκαναν ως παράγοντες πρόβλεψης της πορείας μιας σχέσης. Δεν εξέτασαν όμως τον δείκτη εγγύτητας – απόστασης και της επίδρασης του στα αποτελέσματα των ζευγαριών.
Ένα βασικό χαρακτηριστικό που μπορεί να καθορίσει πως ο δείκτης εγγύτητας-απόστασης επηρεάζει ένα ζευγάρι σχετίζεται με αυτό που οι συγγραφείς της μελέτης αποκαλούν «αυτό-διαφοροποίηση», δηλαδή την ικανότητα διατήρησης της αυτο-ελευθερίας των ατόμων μέσα στη σχέση.
Οι άνθρωποι που έχουν αυτή την ικανότητα μπορούν να λαμβάνουν απόλαυση τόσο από τη μοναξιά τους, όσο και από τις κοινές δραστηριότητες, χωρίς να θέλουν απαραίτητα όλη την ώρα να «ξεφύγουν». Το μόνο που επιθυμούν είναι μια στο τόσο να φεύγουν μόνοι τους για λίγο. Όταν επιστρέφουν στη σχέση επωφελούνται και οι δύο από αυτές τις εμπειρίες που αποκόμισαν ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο με αποτέλεσμα την ενίσχυση της σχέσης τους. Αναγκασμένοι να περνούν όλο τους το χρόνο μαζί, αν υπάρχει η ικανότητα «αυτό-διαφοροποίησης», καταλήγουν να βλάψουν τη σχέση, επειδή ο καθένας από την πλευρά του θα νιώθει ότι έχει ξεζουμιστεί.
Σύμφωνα με την έννοια της «αυτό-διαφοροποίησης», τα ζευγάρια που είναι σε θέση να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους μπορούν να βρουν την ιδανική εγγύτητα διαπραγματευόμενοι το χρόνο που περνούν σε βασικές δραστηριότητες και δραστηριότητες ισορροπίας. Αυτή η ιδανική εγγύτητα με την σειρά της συνδέεται με μεγαλύτερη ευχαρίστηση στη σχέση και μεγαλύτερη ευχαρίστηση για τον χρόνο που το ζευγάρι περνάει μαζί. Χρησιμοποιώντας ως δείγμα 266 ενήλικες σε σοβαρή σχέση διάρκειας 2 ετών και πάνω (μέσος όρος ηλικίας τα 32 έτη, συνολικά από 18 έως 80 ετών), οι ερευνητές του Kansas City συνέλεξαν στοιχεία σχετικά με την αυτό- διαφοροποίηση, τον χρόνο που αφιέρωσαν σε δραστηριότητες αναψυχής και την ικανοποίηση τους από τον κοινό ελεύθερο χρόνο.
Για να μετρηθεί η αυτο-διαφοροποίηση των ζευγαριών χρησιμοποιήθηκαν ερωτήσεις για να καταλάβουν οι ερευνητές, αν οι άνδρες και οι γυναίκες συμμετέχοντες προτιμούσαν να κρατούν κάποια συναισθηματική απόσταση από το ταίρι τους, αν δέχονταν τον εαυτό τους, αν μπορούσαν να λάβουν μόνοι τους αποφάσεις και αν ένιωθαν συναισθηματικά σταθεροί. Οι συμμετέχοντες επίσης βαθμολόγησαν την ισορροπία του χρόνου που πέρασαν ως ζευγάρια και την ικανοποίηση τους σχετικά με αυτό.
Τα ευρήματα έδειξαν ότι η αυτο-διαφοροποίηση έπαιξε ρόλο στην ικανοποίηση του ζευγαριού για τη σχέση του, όπως συνέβη και στην ευχαριστήση όταν περνούν μαζί κοινό ελεύθερο χρόνο. Όπως σημειώνουν οι συγγραφείς, «τα άτομα που έχουν μεγαλύτερη αίσθηση του εαυτού τους, μπορούν να ζητήσουν περισσότερο αποτελεσματικά κοινό χρόνο και δραστηριότητες που έχουν μεγαλύτερη προσωπική σημασία, με αποτέλεσμα ο κοινός χρόνος του ζευγαριού να είναι περισσότερο διασκεδαστικός». Με άλλα λόγια, αν ξέρετε τι θέλετε να κάνετε για να νιώθετε ικανοποίηση στον ελεύθερο χρόνο σας, θα το πετύχετε και με το παραπάνω, ιδίως εάν ο σύντροφος σας είναι πρόθυμος να ικανοποιήσει τις επιθυμίες σας. Επιπλέον, τα ευρήματα της ίδιας μελέτης απέδειξαν ότι τα άτομα με υψηλότερα επίπεδα αυτο-διαφοροποίησης μπορούν να διαχειριστούν καλύτερα τις συνθήκες, όταν οι ανάγκες και οι επιθυμίες τους δεν εκπληρώνονται.
Τι συμβαίνει, όμως, όταν βρεθείτε στην κατάσταση της αναγκαστικής εγγύτητας χωρίς εναλλακτική;
Παρότι το σενάριο της εργασίας από το σπίτι μπορεί να είναι σήμερα μια καινούργια κατάσταση, ανέκαθεν υπήρχαν συνθήκες που ανάγκαζαν τα ζευγάρια να είναι για περισσότερο χρόνο από αυτόν που επιθυμούσαν μαζί. Αν έχετε ταξιδέψει ποτέ μαζί με το σύντροφό σας, όταν δεν υπάρχει τίποτα να κάνετε στη διάρκεια της νύχτας, εκτός από το να σωριαστείτε σε ένα δωμάτιο ή ένα εξοχικό σπίτι, ξέρετε ότι αυτές οι καταστάσεις μπορούν να συμβούν πολύ συχνά. Ακόμα και κάτω από αυτές τις συνθήκες, ωστόσο, είναι δυνατόν να αισθάνεστε ότι ο εαυτός σας και οι ανάγκες του γίνονται σεβαστές από τον σύντροφό σας, αν εκείνος σας επιτρέπει να αποτραβηχτείτε για λίγο σε μια γωνία και να διαβάσετε και δεν επιμένει να μην κάνετε τίποτα παρά να μείνετε για μιλήσετε μαζί του ή να παρακολούθησε μια ταινία και πάλι μαζί.
Αυτό ακριβώς το σημείο μπορεί να είναι το κλειδί για τη διατήρηση της αυτονομίας μέσα σε μια κατάσταση υποχρεωτικής εγγύτητας. Μέσα στα όρια του χώρου που μοιράζεστε, ανεξάρτητα από το μέγεθός του, επιτρέψτε στους εαυτούς σας να έχει ο καθένας το δικό του δωμάτιο για να μπορεί να μείνει μόνος του, όποτε το χρειάζεται. Αυτός ο χρόνος της μοναξιάς μπορεί να αφιερωθεί απλά και μόνο για δουλειές του σπιτιού, όπως το δίπλωμα των ρούχων. Μην αισθάνεστε ότι μόνο και μόνο επειδή τώρα έχετε χρόνο μαζί, πρέπει οπωσδήποτε να τον περάσετε σε δραστηριότητες που απαιτούν τη συμμετοχή και των δυο σας.
Εάν ο φυσική απόσταση είναι δυνατή, είναι ακόμα καλύτερα, αρκεί κανείς από τους δυο σας να μην αισθάνεται παραμέληση ή απόρριψη από τις ανάγκες του άλλου για το δικό του χώρο.
Για να συνοψίσουμε, υπό τις καλύτερες συνθήκες, τα ζευγάρια είναι σε θέση να κάνουν επιλογές για το πώς ξοδεύουν το χρόνο τους. Όταν στερείστε αυτές τις επιλογές, για τον οποιοδήποτε λόγο, το να νιώθετε ολοκληρωμένοι ως ζευγάρι στηρίζεται στο να νιώθετε ολοκληρωμένοι ως ξεχωριστά άτομα.
Βιβλιογραφικές αναφορές :
- Olson, D. H. (2000). Circumplex model of marital and family systems. Journal of Family Therapy, 22(2), 144–167. https://doi.org/10.1111/1467-6427.00144
- Stapley, L. A., & Murdock, N. L. (2020). Leisure in romantic relationships: An avenue for differentiation of self. Personal Relationships
Συγγραφέας: Susan Krauss Whitbourne Ph.D.
Η Susan Krauss Whitbourne Ph.D. είναι ομότιμη καθηγήτρια του τμήματος Ψυχολογίας και Σπουδών του Εγκεφάλου στο πανεπιστήμιο Amherst της Μασαχουσέτης. Το τελευταίο της βιβλίο φέρει τον τίτλο «The Search for Fulfillment».
Πηγή: omorfizoi.gr , psychologytoday.com
