«Μήγαρις έχω άλλο στο νού μου, πάρεξ ελευθερία και γλώσσα;»
(Δ. Σολωμός)
Το Ελληνικό κράτος έχει επίσημα εγκαινιάσει την 9η Φεβρουαρίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας από το 2017, με τον στόχο να αναδείξει τον καθοριστικό ρόλο της ελληνικής γλώσσας στην ανάπτυξη και την εδραίωση του Ευρωπαϊκού και του Παγκόσμιου Πολιτισμού. Αυτή η πρωτοβουλία προήλθε από μια πρόταση της Ομοσπονδίας Ελληνικών Κοινοτήτων της Ιταλίας και επέλεξε τη μέρα της μνήμης του Διονυσίου Σολωμού ως σύμβολο της ανεκτίμητης συνεισφοράς του Ελληνισμού στον παγκόσμιο πολιτισμό. Αυτή η πρωτοβουλία αποσκοπεί στην ανάδειξη της Ελληνικής Γλώσσας και Παιδείας ως τον πυρήνα του ελληνικού πολιτισμού, καθώς και στην προώθηση των αρχών και των ιδεών που αποτελούν το θεμέλιο της ελληνικής κουλτούρας.
Η σημαντική θέση της ελληνικής γλώσσας αντικατοπτρίζεται στο γεγονός ότι χρησιμοποιείται συνεχώς για περίπου 40 αιώνες. Για 28 αιώνες, διατηρεί την ίδια γραφή και το ίδιο ελληνικό αλφάβητο, ενώ για 24 αιώνες χρησιμοποιεί την ίδια ορθογραφία. Μέσω αυτής της γλώσσας, οι μεγάλοι φιλόσοφοι, ποιητές, συγγραφείς και επιστήμονες όπως ο Πλάτων, ο Θουκυδίδης, ο Αισχύλος, ο Αριστοφάνης και ο Ιπποκράτης, μας μεταβιβάζουν το έργο τους. Επίσης, η ελληνική γλώσσα αποτελεί το πλούσιο μέσο έκφρασης της λογοτεχνίας και την ακριβή γλώσσα της επιστήμης.
Ο Οδυσσέας Ελύτης επισημαίνει ότι εμείς, ως λαός, έχουμε το προνόμιο να διατηρούμε τη συνεχή χρήση λέξεων όπως “ουρανός” και “θάλασσα”, όπως τις χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Έλληνες πριν από χιλιάδες χρόνια. Αυτό δεν είναι ασήμαντο. Η γλώσσα δεν αποτελεί απλώς ένα μέσο επικοινωνίας, αλλά μεταφέρει την ψυχή και την ιστορία του λαού, αποτελώντας ένα σημαντικό κομμάτι της εθνικής μας ταυτότητας.
Ο ελληνικός λόγος δεν περιορίζεται μόνο στα λογοτεχνικά είδη, όπως το έπος, ο λυρισμός, η δραματική ποίηση και η ιστοριογραφία, αλλά επίσης έχει αναδείξει σημαντικές έννοιες όπως το δίκαιο, η ισονομία, η ισηγορία, η αυτοσυνειδησία, η αξιοπρέπεια, τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα, και η δημοκρατία. Επίσης, διαμόρφωσε τις βασικές αισθητικές και νοητικές αξίες του κάλλους, της αρμονίας, του μέτρου, της πειθαρχίας της σκέψης και του ορθού λόγου, καθώς και τα γνωστικά μέσα με τα οποία κατανοούμε την πραγματικότητα και μετατρέπουμε τη γνώση.
Η ελληνική γλώσσα συνεχίζει να εμπλουτίζει τον διεθνή επιστημονικό διάλογο και αποτελεί τη γλώσσα που διαμόρφωσε τις αρχές των περισσότερων επιστημονικών θεωριών, φιλοσοφικών στοχασμών και ρευμάτων. Επίσης, συνέβαλε σημαντικά στη διαμόρφωση λογοτεχνικών ειδών, θεολογικών και χριστιανικών κειμένων. Με μια ιστορία που απλώνεται πολλούς αιώνες, η ελληνική γλώσσα έχει εξελιχθεί σε μία από τις παλαιότερες ζωντανές γλώσσες παγκοσμίως.
Κατά την επέτειο της Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας, είναι ζωτικής σημασίας να οργανωθούν εκδηλώσεις και πρωτοβουλίες στα σχολεία και στα πνευματικά ιδρύματα μας, προκειμένου να ενημερωθεί και να ευαισθητοποιηθεί η μαθητική και φοιτητική κοινότητα σχετικά με τον σημαντικό ρόλο και την αξία της ελληνικής γλώσσας. Αυτές οι δράσεις πρέπει να προσαρμοστούν ανάλογα με την ηλικία και τις δυνατότητες των μαθητών.
Πέραν της απλής εορταστικής καθιέρωσης της ημέρας, πρέπει να εστιαστούμε στην αναζωογόνηση του ενδιαφέροντος για τη γλώσσα μας με πρακτικούς και ουσιαστικούς τρόπους. Ένας τέτοιος τρόπος είναι η υιοθέτηση μιας πιο δυναμικής και ενθουσιώδους διδασκαλίας της γλώσσας, η οποία θα ενσωματώνει τις νέες τεχνολογίες και θα προωθεί μια επικοινωνιακή λειτουργικότητα. Επιπλέον, θα πρέπει να ενισχυθεί η κριτική σκέψη και η συνειδητοποίηση της ιστορικότητας και διαχρονικότητας της γλώσσας μας.
Στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας, είναι απαραίτητο να δημιουργηθεί ένα ευρύ φάσμα ατόμων και ομάδων που θα συνεργαστούν για την προώθηση και την ανάδειξη της ελληνικής γλώσσας σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό περιλαμβάνει ελληνιστές, επιστήμονες, δημιουργούς, πολιτικούς και άλλα επιφανή πρόσωπα που θα ενώσουν τις δυνάμεις τους για την προώθηση της γλώσσας και του πολιτισμού μας.
Η ενεργή συμμετοχή της Ομογένειας είναι απαραίτητη, καθώς και η συμμετοχή των εκπαιδευτικών που θα ενθαρρύνουν τους νέους να εκτιμήσουν και να σεβαστούν την ελληνική γλώσσα, καθώς και τις γλώσσες άλλων πολιτισμών. Επιπλέον, είναι αναγκαία η εμβάθυνση στον ελληνικό πολιτισμό μέσα από τα έργα τέχνης, την ποίηση, τη λογοτεχνία, το θέατρο και άλλες μορφές πολιτιστικής έκφρασης.
Είναι μια πρόκληση για όλους μας που μιλάμε την ελληνική γλώσσα να εργαστούμε για την ενίσχυση αυτής της προσπάθειας και να συμβάλουμε στην καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας. Το να ανοίξουμε ξανά την ελληνική γλώσσα προς τον κόσμο έχει βαθιές κοινωνικές επιπτώσεις, καθώς ο ελληνικός πολιτισμός μπορεί να συμβάλει σε ένα παγκόσμιο πνεύμα ανθρωπισμού, αλληλεγγύης και συνεργασίας, προωθώντας μια ειρηνική οικουμενικότητα και μια καλύτερη και δίκαιη κοινωνία για όλους.
