Οι ασφαλιστικές δικλείδες που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για τη συμμετοχή τρίτων χωρών στο αμυντικό πρόγραμμα SAFE αποτελούν εμπόδιο για την Τουρκία, γεγονός που προκαλεί έντονο εκνευρισμό στην Άγκυρα. Η Τουρκία επιχειρεί για ακόμη μία φορά να αξιοποιήσει τη θέση της στο ΝΑΤΟ, προκειμένου να εξασφαλίσει πρόσβαση σε ένα κατεξοχήν ευρωπαϊκό πρόγραμμα, με τον Γενικό Γραμματέα της Συμμαχίας να στρώνει το χαλί υπέρ της.
Σύμφωνα με πληροφορίες της αθηναϊκής εφημερίδας Καθημερινή, ο ΓΓ του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, κατά τη συνεδρίαση του Coreper (27 πρέσβεις της ΕΕ) φέρεται να ζήτησε εμμέσως πλην σαφώς από τα κράτη-μέλη να δώσουν «ψήφο εμπιστοσύνης» στην Τουρκία για συμμετοχή στον ευρωπαϊκό αμυντικό μηχανισμό SAFE (Security Action for Europe).
Όπως επισημαίνεται στο σχετικό δημοσίευμα, δεν είναι η πρώτη φορά που ο ΓΓ του ΝΑΤΟ επιχειρεί να ενθαρρύνει την αμυντική συνεργασία ΕΕ–Τουρκίας. Ωστόσο, αυτή τη φορά η παρέμβασή του ήταν σαφώς πιο άμεση, καθώς για πρώτη φορά εμφανίστηκε σε συνεδρίαση Coreper. Η κίνηση αυτή συνέπεσε σχεδόν χρονικά με την επιβεβαίωση από την Κομισιόν ότι η Άγκυρα υπέβαλε αίτηση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για το πρόγραμμα SAFE.
Το διπλό βέτο εντός ΕΕ
Η συμμετοχή της Τουρκίας στο SAFE δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση, καθώς απαιτείται η ομόφωνη συναίνεση και των 27 κρατών-μελών της ΕΕ. Με δεδομένη την υφιστάμενη κατάσταση – την κατοχή μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία και τις συνεχείς απειλές κατά Κύπρου και Ελλάδας – είναι ξεκάθαρο ότι προϋπάρχει ένα διπλό βέτο από Λευκωσία και Αθήνα ως προς την τουρκική ένταξη.
Κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στη Λευκωσία, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, ήταν απολύτως σαφής για τις προϋποθέσεις συμμετοχής τρίτων χωρών στο πρόγραμμα SAFE:
«Οι κανόνες του προγράμματος SAFE είναι απολύτως ξεκάθαροι. Είναι ανοιχτό για τρίτες χώρες, αλλά μόνο για εκείνες που δεν αποτελούν απειλή για την ασφάλεια οποιουδήποτε κράτους-μέλους. Κράτη που επιτίθενται ή απειλούν την ασφάλεια κράτους-μέλους δεν μπορεί να τους επιτραπεί να κάνουν χρήση του SAFE. Και για να χρησιμοποιήσει μια τρίτη χώρα το SAFE, πρέπει να υπογράψει αμυντική συμφωνία, η οποία θα πρέπει να εγκριθεί από όλα τα κράτη-μέλη».
Σημαντικό εργαλείο για την ΕΕ, υπογράμμισε η Ραουνά
Το ζήτημα της ευρωπαϊκής άμυνας και ασφάλειας απασχόλησε το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων, όπου η Υφυπουργός Ευρωπαϊκών Θεμάτων, Μαριλένα Ραουνά, αναφέρθηκε στο πρόγραμμα SAFE. Όπως τόνισε, το πρόγραμμα αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο για την αμυντική ετοιμότητα της Ένωσης, περιλαμβανομένης της συνεργασίας με χώρες που μοιράζονται κοινά συμφέροντα και προκλήσεις με τα κράτη-μέλη και την ΕΕ συνολικά. Για τον λόγο αυτό, πρόσθεσε, είναι ισχυρή η πεποίθηση ότι τρίτες χώρες που δεν πληρούν αυτά τα κριτήρια, αλλά αντιστρατεύονται τα αμυντικά και στρατηγικά συμφέροντα της ΕΕ και των κρατών-μελών της, δεν μπορούν να συμμετέχουν στο πρόγραμμα.
