Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι, καθώς οι υψηλές τιμές ενέργειας και οι νέες γεωπολιτικές προκλήσεις απειλούν τη στρατηγική της ΕΕ για την κλιματική ουδετερότητα.
Σε άρθρο του στους Financial Times, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αναδεικνύει την ανάγκη για μια ρεαλιστική, στρατηγική προσέγγιση, προτείνοντας πέντε βασικούς «χρυσούς κανόνες» για την επιτυχή πράσινη μετάβαση.
Όπως επισημαίνει ο ίδιος: «Η Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Οι υψηλές τιμές ενέργειας αφήνουν λίγα περιθώρια να επιβαρύνουμε τις οικονομίες μας με πρόσθετα κόστη. Παράλληλα, το νέο γεωπολιτικό περιβάλλον έχει μειώσει την όρεξη της Ευρώπης να αναπτύξει νέες εξαρτήσεις από καύσιμα, μέταλλα ή τεχνολογίες». Ο πρωθυπουργός υπογραμμίζει ότι η ενεργειακή μετάβαση πρέπει να ενισχύει ένα ευρύτερο στρατηγικό πλαίσιο για το μέλλον της Ευρώπης.
1. Αποδοτικότητα κόστους
Ο Μητσοτάκης τονίζει ότι η Ευρώπη πρέπει να επικεντρωθεί σε μέτρα αποανθρακοποίησης που είναι οικονομικά βιώσιμα. Ενώ ο άνθρακας και το πετρέλαιο εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται σε ορισμένες διαδικασίες, η μετάβαση πρέπει να προχωρά με προσοχή, ενισχύοντας τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών που είναι ανταγωνιστικές, αλλά και αναπτύσσοντας σταδιακά τις υπόλοιπες. Ο στόχος είναι να διατηρηθεί η ευελιξία και να εξασφαλιστεί ότι τα οικονομικά δεδομένα υποστηρίζουν την πράσινη στρατηγική.
2. Τεχνολογική ουδετερότητα
Η Ευρώπη δεν πρέπει να επενδύει με βάση ηθικά διλήμματα ή εντυπώσεις. Όπως επισημαίνει ο Μητσοτάκης, οι επενδύσεις πρέπει να κατευθύνονται σε τεχνολογίες που μειώνουν πραγματικά τις εκπομπές, είτε πρόκειται για υδρογόνο, πυρηνική ενέργεια ή άλλες λύσεις. Η ενεργειακή μετάβαση πρέπει να βασίζεται σε αποδοτικά και αποτελεσματικά μέσα, όχι σε πολιτικά ή ηθικά σχήματα.
3. Ενίσχυση της εσωτερικής αγοράς
Οι ανισότητες στις τιμές ενέργειας μεταξύ των χωρών της ΕΕ παραμένουν μεγάλες. Η ολοκλήρωση των αγορών ηλεκτρισμού πρέπει να προχωρήσει δυναμικά, καθώς η έλλειψη συντονισμού οδηγεί σε ακραίες διακυμάνσεις τιμών, με αρνητικές τιμές σε ορισμένες χώρες και υπερβολικά υψηλές σε άλλες. Πρόκειται για πολιτική πρόκληση που απαιτεί συντονισμό σε υψηλό επίπεδο.
4. Ισχυρότερη διακυβέρνηση των αγορών
Η Ευρώπη χρειάζεται διαφάνεια και ισχυρότερη ρύθμιση στις αγορές ενέργειας, ιδιαίτερα στον ηλεκτρισμό. Οι πολύπλοκες και αλληλένδετες αγορές δημιουργούν κινδύνους για την ανταγωνιστικότητα και την κοινωνική ευημερία. Ο Μητσοτάκης καλεί σε επανεξέταση του τρόπου καθορισμού τιμών και της παρακολούθησης της αγοράς σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να αποτραπεί η χειραγώγηση.
5. Πράσινη μετάβαση με ευρύτερη στρατηγική
Η αποανθρακοποίηση δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός. Άλλοι στόχοι, όπως η απασχόληση, η βιομηχανική παραγωγή και η στρατηγική αυτονομία, πρέπει να συνυπολογίζονται. Ο Πρωθυπουργός τονίζει ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί να δεχθούμε μικρές εκπομπές για λίγο περισσότερο χρόνο για να διασφαλίσουμε τη βιομηχανία και την κοινωνική συνοχή.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης καταλήγει ότι οι πέντε αυτοί κανόνες αποτελούν τη βάση για μια ριζικά διαφορετική στρατηγική της ΕΕ, απαραίτητη για να αποφευχθεί η παγίδα της «λάθος κούρσας» προς την κλιματική ουδετερότητα.
