Τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου 1940, ένα επίμονο χτύπημα στην πόρτα του Ιωάννη Μεταξά έμελλε να αλλάξει την πορεία της νεότερης ελληνικής ιστορίας.
Ο Ιταλός πρεσβευτής, Εμανουέλε Γκράτσι, μετέφερε το τελεσίγραφο του Μπενίτο Μουσολίνι — την απαίτηση να επιτρέψει η Ελλάδα την είσοδο των στρατευμάτων του Άξονα στο έδαφός της.
Η απάντηση του Μεταξά ήταν σύντομη, στα γαλλικά, και ιστορική: «Alors, c’est la guerre» — «Λοιπόν, έχουμε πόλεμο».
Δεν είπε τη λέξη «Όχι». Όμως μέσα σε αυτή τη φράση συμπυκνώθηκε όλη η ψυχή της εθνικής αξιοπρέπειας, το πνεύμα της ελευθερίας και η άρνηση της υποταγής. Και το ξημέρωμα της ίδιας ημέρας, ο ελληνικός λαός έδωσε φωνή στα λόγια του ηγέτη του: «ΟΧΙ!» — μια κραυγή που συγκλόνισε τον κόσμο.
Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ θα δηλώσει λίγο αργότερα: «Στο εξής δεν θα λέμε ότι οι Έλληνες πολεμούν σαν ήρωες, αλλά ότι οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες». Μια φράση που αποτύπωσε το θαυμασμό των ελεύθερων λαών απέναντι σε μια μικρή χώρα που τόλμησε να σταθεί απέναντι στη φασιστική θηριωδία.
Η ιταλική εισβολή αποκρούστηκε με απίστευτη γενναιότητα. Οι Έλληνες στρατιώτες, αν και λιγοστοί και κακώς εξοπλισμένοι, απώθησαν τους Ιταλούς στην Αλβανία. Οι γυναίκες της Πίνδου μετέφεραν πολεμοφόδια στα χιόνια· τα χωριά έγιναν φρούρια· το «ΟΧΙ» μετατράπηκε σε ύμνο πίστης και θυσίας.
Η 28η Οκτωβρίου δεν είναι απλώς επέτειος. Είναι ζωντανό σύμβολο εθνικής ενότητας και αποφασιστικότητας. Μας θυμίζει ότι το μεγαλείο ενός έθνους δεν μετριέται με την ισχύ του, αλλά με το θάρρος και την αξιοπρέπειά του.
Από την Πίνδο ως το Αιγαίο και από την Ελλάδα ως την ομογένεια, το μήνυμα του 1940 παραμένει διαχρονικό: η ελευθερία δεν χαρίζεται — κατακτάται και φυλάσσεται με θυσίες.
Η φράση του Μεταξά «Alors, c’est la guerre» ειπώθηκε με νηφαλιότητα, όχι οργή. Ήταν η έκφραση ενός ηγέτη που γνώριζε πως η άρνηση σημαίνει θυσία — αλλά και τιμή. Το πνεύμα εκείνης της νύχτας ζει ακόμη στις καρδιές όλων των Ελλήνων.
Καθώς γιορτάζουμε σήμερα την επέτειο, ας υποκλιθούμε στη μνήμη των ηρώων και ας θυμηθούμε πως η ελευθερία και η δημοκρατία απαιτούν διαρκή επαγρύπνηση.
Ζήτω το έθνος. Ζήτω η 28η Οκτωβρίου. Ζήτω η Ελλάδα.
