Η πρόσφατη στρατιωτική επίθεση των ΗΠΑ σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις δεν ήταν απλώς μια πολεμική ενέργεια. Ήταν πολιτικό μήνυμα.
Ένα σαφές «όχι» στην πυρηνική οπλοποίηση αυταρχικών καθεστώτων που απειλούν την περιφερειακή και παγκόσμια σταθερότητα. Και ενώ ο πλανήτης κοιτάζει τις στάχτες της Φορντό και του Νατάνζ, ένα άλλο ερώτημα αιωρείται: θα έχει η Δύση το ίδιο θάρρος να σταματήσει και την Τουρκία, εάν επιχειρήσει τον ίδιο δρόμο;
Η Άγκυρα υπό τον Recep Tayyip Erdoğan δεν κρύβει τις φιλοδοξίες της. Από το 2019, ο ίδιος διακηρύσσει ότι είναι άδικο να κατέχουν πυρηνικά μόνο ορισμένες χώρες. Το «ένα έθνος, τέσσερα κράτη», το όραμα του για το Αιγαίο, την Ανατολική Μεσόγειο και την Ιερουσαλήμ, αποτελούν δομικά στοιχεία μιας αναθεωρητικής ατζέντας. Σε αυτό το πλαίσιο, η πυρηνική ισχύς δεν είναι απλώς σύμβολο ισότητας, αλλά εργαλείο ηγεμονίας.
Η Τουρκία διαθέτει ήδη πλήρες πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων: Bora, Tayfun, Cenk – με εμβέλεια έως και 1.000 χιλιόμετρα. Εκατοντάδες κεφαλές μπορούν να φέρουν συμβατικά φορτία. Τι θα συμβεί αν μελλοντικά μετατραπούν σε πυρηνικούς φορείς;
Επιπλέον, οι Τούρκοι μηχανικοί που εργάζονται στον σταθμό πυρηνικής ενέργειας του Ακούγιου αποκτούν γνώσεις κρίσιμες για κάθε μελλοντική στρατιωτικοποίηση της τεχνολογίας. Αν και το έργο ελέγχεται από τη ρωσική Rosatom και δεν υπάρχουν αποδείξεις για απόκρυφα προγράμματα, ο κίνδυνος δεν είναι φανταστικός – είναι δυνητικός. Και αυτό από μόνο του αποτελεί απειλή.
Η σύγκριση με το Ιράν είναι αναπόφευκτη. Το Ιράν πλήρωσε την πυρηνική του αδιαφάνεια με στρατιωτικά πλήγματα και διεθνή απομόνωση. Η Τουρκία, αντίθετα, μένει στο απυρόβλητο. Γιατί; Επειδή είναι μέλος του ΝΑΤΟ; Επειδή η Δύση φοβάται να σπάσει τους δεσμούς οριστικά; Αν αυτό συνεχιστεί, τότε η Τουρκία θα γίνει η πρώτη de facto πυρηνική δύναμη του ΝΑΤΟ χωρίς επίσημη έγκριση – και αυτό θα είναι η μεγαλύτερη αποτυχία της συμμαχίας.
Η Ελλάδα, ως πρώτη γραμμή του δυτικού κόσμου, δεν μπορεί να περιμένει. Πρέπει να απαιτήσει από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ:
- Έλεγχο και διαφάνεια στα πυρηνικά σχέδια της Τουρκίας.
- Αποκλεισμό κάθε πιθανότητας εμπλουτισμού ουρανίου ή κατοχής πυρηνικών πρώτων υλών από μη-εγκεκριμένα κανάλια.
- Αυστηρές επιθεωρήσεις υπό τον ΔΟΑΕ και δημόσιες αναφορές.
- Ξεκάθαρες κόκκινες γραμμές: ο δρόμος προς τα πυρηνικά θα σημάνει άμεσες κυρώσεις.
Το Ιράν δέχτηκε χτυπήματα όταν πλησίασε την κόκκινη γραμμή. Η Τουρκία κινείται πιο πονηρά, σταδιακά, με δυτικές παραχωρήσεις. Όμως οι φιλοδοξίες του Erdoğan δεν είναι λιγότερο επικίνδυνες.
Η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια του εφησυχασμού. Οφείλει να καταστήσει σαφές ότι, είτε με τον Ερντογάν είτε χωρίς, μια πυρηνική Τουρκία θα είναι αιτία σύγκρουσης. Η ιστορία διδάσκει πως όταν ακραία καθεστώτα αποκτούν πυρηνική ισχύ, η καταστροφή δεν είναι σενάριο – είναι πιθανότητα.
