Η τελευταία έκθεση προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Τουρκία αποτελεί έναν «κόλαφο» για την Άγκυρα, καθώς καταγράφει σοβαρή οπισθοδρόμηση στο κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατική λειτουργία. Παράλληλα, κατηγορεί την Τουρκία ότι συνεχίζει να αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και δεν συμβάλλει εποικοδομητικά στη λύση του Κυπριακού – ισχυρισμοί που η Άγκυρα απορρίπτει ως «αβάσιμους και μεροληπτικούς».
Σύμφωνα με την έκθεση, οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Τουρκίας παραμένουν «παγωμένες», ενώ η ΕΕ κάνει λόγο για «ανησυχητική οπισθοδρόμηση» στην ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης, την ελευθερία του Τύπου και τον πολιτικό πλουραλισμό. Ειδική αναφορά γίνεται στη σύλληψη και αποπομπή του δημάρχου Κωνσταντινούπολης Ekrem Imamoglu, που θεωρείτο βασικός πολιτικός αντίπαλος του Recep Tayyip Erdogan.
Ελληνοτουρκικές σχέσεις: Βελτίωση διαλόγου, αλλά διαρκείς προκλήσεις
Η έκθεση αναγνωρίζει τη βελτίωση του διαλόγου μετά τη «Διακήρυξη των Αθηνών» (Δεκέμβριος 2023), αλλά επισημαίνει ότι οι διαφορές για την υφαλοκρηπίδα και τις θαλάσσιες ζώνες παραμένουν εμπόδιο. Η Τουρκία εξακολουθεί να αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία, να εκδίδει παράνομες NAVTEX και να προβαίνει σε παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων.
Ανησυχία προκαλεί και η ένταξη του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» στα τουρκικά σχολικά εγχειρίδια, ενώ υπενθυμίζεται ότι η Άγκυρα εξακολουθεί να θεωρεί casus belli οποιαδήποτε ελληνική επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια.
Η ΕΕ κατηγορεί επίσης την Τουρκία ότι παρεμποδίζει το έργο του «Great Sea Interconnector», το οποίο έχει χαρακτηριστεί «έργο κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος», επιμένοντας στις ενεργειακές της συνεργασίες με το ψευδοκράτος της βόρειας Κύπρου.
Κυπριακό και εξωτερική πολιτική
Η Επιτροπή ζητά από την Τουρκία να συμβάλει ενεργά σε μια δίκαιη, συνολική και βιώσιμη λύση του Κυπριακού στη βάση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, σύμφωνα με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Καταγγέλλει τη συνεχιζόμενη άρνησή της να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία και τη στήριξή της σε λύση δύο κρατών.
Παρότι δεν υπήρξαν νέες παράνομες γεωτρήσεις, η Τουρκία συνέχισε τις στρατιωτικές ασκήσεις και τις πτήσεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών στην κυπριακή ΑΟΖ.
Η αντίδραση της Άγκυρας
Η Τουρκία απέρριψε την έκθεση, κάνοντας λόγο για «προκατειλημμένη και πολιτικά υποκινούμενη» αξιολόγηση που «υιοθετεί τις ελληνικές και ελληνοκυπριακές θέσεις». Το τουρκικό ΥΠΕΞ δήλωσε ότι η ΕΕ αγνοεί τις «εύλογες ανησυχίες» της Άγκυρας, ενώ επανέλαβε τη δέσμευση της χώρας στην ενταξιακή πορεία και ζήτησε την άρση των κυρώσεων του 2019.
