Σε μια ιστορική και πολυσυζητημένη απόφαση, η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέληξε, έπειτα από οκτώ εξαντλητικές ώρες διαπραγματεύσεων, σε μια συνολική συμφωνία που για πρώτη φορά καθιστά τις μεγάλες ψηφιακές πλατφόρμες – όπως το Meta, το TikTok και άλλους τεχνολογικούς κολοσσούς – νομικά συνυπεύθυνες σε περιπτώσεις διαδικτυακής οικονομικής απάτης.
Η εξέλιξη χαρακτηρίζεται ως «σταθμός» για τη θωράκιση των καταναλωτών, σε μια εποχή όπου η Τεχνητή Νοημοσύνη και οι μέθοδοι κοινωνικής μηχανικής έχουν οδηγήσει σε άνευ προηγουμένου αύξηση των απάτων σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Σύμφωνα με τα στοιχεία και το ρεπορτάζ, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν εξελιχθεί σε βασικά κανάλια δράσης εγκληματικών κυκλωμάτων που χρησιμοποιούν ψεύτικες διαφημίσεις, πλαστά προφίλ και προηγμένες τεχνικές εξαπάτησης. Σε αυτό το πλαίσιο, οι ευρωβουλευτές πίεσαν με ιδιαίτερη ένταση ώστε οι πλατφόρμες να θεωρούνται υπεύθυνες, καθώς – όπως υποστηρίζουν – εισπράττουν τεράστια διαφημιστικά έσοδα χωρίς να επενδύουν επαρκώς σε μηχανισμούς προστασίας.
Την ίδια στιγμή, οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών υποστήριξαν ότι και οι τράπεζες πρέπει να λογοδοτούν, ειδικά όταν τα δικά τους συστήματα ασφαλείας αποτυγχάνουν να αναγνωρίσουν ύποπτες κινήσεις ή να μπλοκάρουν ανεξουσιοδότητες πληρωμές.
Ο τελικός συμβιβασμός προβλέπει ότι:
• Οι τράπεζες θα αποζημιώνουν πλήρως τους πολίτες που εξαπατώνται από απατεώνες που υποδύονται την τράπεζα ή όταν εκτελούνται πληρωμές χωρίς τη συγκατάθεσή τους.
• Οι εταιρείες κοινωνικών δικτύων θα αποζημιώνουν τις τράπεζες, εφόσον αποδειχθεί ότι δεν έλαβαν τα απαραίτητα μέτρα για να αποτρέψουν διαδικτυακή απάτη που είχε προηγουμένως αναφερθεί.
Οι νέοι κανόνες ενσωματώνονται στο ευρύτερο πλαίσιο που εισήγαγαν η Digital Services Act (DSA) και η Digital Markets Act (DMA), οι οποίες έχουν ως στόχο τον περιορισμό του παράνομου περιεχομένου και τον έλεγχο της δεσπόζουσας θέσης των τεχνολογικών κολοσσών. Ωστόσο, η συμφωνία προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις από την τεχνολογική βιομηχανία και τις ΗΠΑ. Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ κατηγόρησε δημόσια την ΕΕ για διακρίσεις εις βάρος των αμερικανικών εταιρειών, ενώ ο υπουργός Εμπορίου Χάουαρντ Λούτνικ δήλωσε ότι οι νέοι κανόνες υπονομεύουν την καινοτομία.
Ο τεχνολογικός κλάδος, μέσω της CCIA Europe, προειδοποίησε ότι το πλαίσιο είναι «περίπλοκο», «αντιφατικό» και ότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε πρακτικές ευρείας παρακολούθησης που συγκρούονται με θεμελιώδεις νομικές αρχές. Παρά τις αντιρρήσεις, οι ευρωβουλευτές επιμένουν ότι οι νέες δικλίδες ασφαλείας είναι απαραίτητες, καθώς η ψηφιακή απάτη έχει φτάσει σε επίπεδα που απειλούν σοβαρά την οικονομική ασφάλεια εκατομμυρίων πολιτών.
Το νέο κανονιστικό πλαίσιο αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή τους επόμενους μήνες, με τις χώρες-μέλη να προχωρούν σταδιακά στην ενσωμάτωσή του.
